خلاصه کتاب تأسیسات مکانیکی و الکتریکی ( نویسنده مرتضی ملکی چرکوانی )

کتاب «تأسیسات مکانیکی و الکتریکی» اثر مهندس مرتضی ملکی چرکوانی، راهنمایی جامع و کاربردی برای درک اصول بنیادین تأسیسات ساختمانی است که با زبانی ساده و رویکردی متفاوت، مفاهیم پیچیده را برای مخاطبان مختلف، به ویژه معماران، تبیین می کند. این مقاله، خلاصه ای دقیق و فصل به فصل از محتوای این اثر ارزشمند را ارائه می دهد تا شما را با نکات کلیدی و دیدگاه های محوری نویسنده آشنا سازد.

مقدمه: سفری در دنیای تأسیسات با نگاهی نو

درک صحیح از سیستم های تأسیساتی، ستون فقرات هر سازه مدرن و پایدار به شمار می رود. مهندس مرتضی ملکی چرکوانی در کتاب «تأسیسات مکانیکی و الکتریکی»، پا را فراتر از تعاریف صرف گذاشته و با الهام از پیچیدگی های طبیعت و بدن انسان، رویکردی نوین به این حوزه ارائه می دهد. این کتاب نه تنها به عنوان یک منبع آموزشی برای دانشجویان معماری و رشته های مرتبط با ساختمان مانند عمران و تاسیسات، بلکه برای معماران و طراحان ساختمان که به دنبال هماهنگی بهتر میان طراحی و سیستم های حیاتی بنا هستند، کاربردی است.

هدف اصلی این نوشتار، ارائه یک خلاصه جامع، دقیق و کاربردی از کتاب تاسیسات مکانیکی و الکتریکی مرتضی ملکی است تا به کاربران کمک کند در کمترین زمان ممکن، با سرفصل های اصلی، مفاهیم کلیدی و دیدگاه های محوری نویسنده در هر فصل آشنا شوند. این رویکرد، در مقایسه با معرفی های سطحی موجود، که اغلب به فهرست مطالب و مشخصات ظاهری کتاب بسنده می کنند، ارزشی بی نظیر ایجاد کرده و نیاز کاربران را به یک منبع معتبر و کامل تر به طور مستقیم پاسخ می دهد. با این بررسی، مخاطبان می توانند قبل از خرید کتاب اصلی، از عمق، سرفصل ها و رویکرد کلی نویسنده آگاه شوند.

مرتضی ملکی چرکوانی: نویسنده ای با نگاهی متفاوت به تاسیسات

مهندس مرتضی ملکی چرکوانی، نامی آشنا در عرصه مهندسی ساختمان و تأسیسات، با نگاهی عمیق و خلاقانه، یکی از برجسته ترین آثار خود را با عنوان «تأسیسات مکانیکی و الکتریکی» به رشته تحریر درآورده است. تخصص ایشان در این حوزه، به او امکان داده تا مباحث فنی را با زبانی ساده و رویکردی متفاوت، به ویژه برای مخاطبانی که ممکن است پیش زمینه قوی در مهندسی تأسیسات نداشته باشند، قابل فهم کند.

یکی از نوآوری های کلیدی که مرتضی ملکی چرکوانی در این کتاب مطرح می کند، دیدگاه «تأسیسات به مثابه سیستم های بدن انسان» است. این آنالوژی قدرتمند، به خواننده کمک می کند تا پیچیدگی های سیستم های مکانیکی و الکتریکی در ساختمان را با سیستم های حیاتی و عملکردی بدن انسان مقایسه کرده و درکی شهودی تر و عمیق تر به دست آورد. این رویکرد الهام بخش، کتاب را به یک منبع ارزشمند و کاربردی برای دانشجویان و متخصصان تازه کار تبدیل می کند، چرا که نه تنها دانش فنی، بلکه چارچوب فکری جدیدی برای تحلیل و طراحی سیستم های تأسیساتی ارائه می دهد. این نگاه خلاقانه، اهمیت تاسیسات در معماری را برجسته ساخته و به طراحان امکان می دهد تا با دیدگاهی جامع تر به طراحی بناهای فرهنگی و مسکونی بپردازند و اصول سیستم آبرسانی ساختمان و مبانی سیستم های گرمایشی ساختمان را بهتر درک کنند.

خلاصه جامع فصل به فصل کتاب تأسیسات مکانیکی و الکتریکی

این بخش، به ارائه خلاصه ای تفصیلی از هر فصل کتاب «تأسیسات مکانیکی و الکتریکی» می پردازد. این خلاصه به گونه ای طراحی شده است که مفاهیم اصلی و نکات کلیدی را از دیدگاه نویسنده برجسته کند و یک دید کلی از محتوای عمیق کتاب را در اختیار خواننده قرار دهد.

۳.۱. مقدمه کتاب: تاسیسات چیست؟ – فهمی عمیق تر از سیستم های ساختمانی

در بخش مقدمه کتاب، مرتضی ملکی چرکوانی به تشریح مفهوم «تأسیسات» می پردازد و آن را از معنای صرف «سیستم» تفکیک می کند. او بیان می دارد که هر سیستم به طور مستقل محاسبه و عمل می کند، در حالی که تأسیسات، برخلاف معماری و سازه که یک سیستم یکپارچه را تشکیل می دهند، مجموعه ای از سیستم های مستقل است که در کنار هم به یک هدف واحد خدمت می کنند. این نگاه بنیادین به تعریف تاسیسات ساختمان، پایه درک عمیق تر از کل کتاب است.

یکی از جذاب ترین بخش های مقدمه، تشبیه بی بدیل نویسنده است: «بزرگترین مهندس تاسیسات عالم، خداست و بدن انسان تشکیل شده از سازه و تاسیسات.» این آنالوژی، سیستم های مکانیکی و الکتریکی بدن را به وضوح تشریح می کند؛ از سیستم گوارش، تصفیه خون و هوا رسانی شش ها به عنوان تأسیسات مکانیکی، تا سیستم عصبی (بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی، مغز و نخاع) به عنوان تأسیسات الکتریکی. این مقایسه تاسیسات مکانیکی و الکتریکی به خواننده کمک می کند تا پیچیدگی ها و هماهنگی های لازم در تأسیسات را بهتر درک کند.

نویسنده در ادامه به بحث درباره «هاله های انرژی» و ارتباط آن با مغناطیس می پردازد. او اشاره می کند که هرجا برق وجود دارد، مغناطیس نیز همراه آن است و این میدان های مغناطیسی همان «هاله های انرژی» هستند که با دوربین های خاصی قابل عکس برداری هستند. مثالی از بیمارستان میلاد مطرح می شود که در آن نقاط فاقد هاله انرژی به عنوان نقاط سرطانی شناخته شده و با دستگاه های خاصی انرژی درمانی می شوند. این بخش به روش های نوین درمان سرطان مبتنی بر انرژی مغناطیسی بدن اشاره دارد و اهمیت درک ارتباط بین فیزیک و بیولوژی را برجسته می کند.

نتیجه گیری نویسنده در این بخش، دعوت به ایده گیری از خلقت در طراحی تأسیسات نوین است. او به تغییر سیاست کلی در طراحی اتصالات و لوله ها از حالت خشک به نرم در سال های اخیر اشاره می کند که باعث سهولت اجرای تاسیسات شده است. اما تأکید می کند که لوله های بدن علاوه بر انعطاف پذیری، دارای خواصی چون حالت فنری و ارتجاعی نیز هستند که مزایای خاص خود را دارند و می توانند الهام بخش طراحی های آینده باشند. این نگاه خلاقانه، مفاهیم اصلی تاسیسات مکانیکی و الکتریکی ملکی چرکوانی را فراتر از یک درس فنی صرف می برد.

۳.۲. پیش گفتار: انتقال حرارت از جداره ها و بهینه سازی مصرف انرژی

بخش پیش گفتار کتاب به یکی از حیاتی ترین مباحث در طراحی ساختمان های مدرن می پردازد: انتقال حرارت و بهینه سازی مصرف انرژی. نویسنده ابتدا مفاهیم اساسی انتقال حرارت را شامل همرفت (Convection)، رسانش (Conduction) و تابش (Radiation) به زبانی قابل فهم شرح می دهد. این سه مکانیزم پایه، چگونگی تبادل حرارت بین فضای داخلی و خارجی ساختمان و همچنین بین اجزای مختلف سازه را توضیح می دهند.

تأثیر جداره های ساختمانی، از جمله دیوارها، سقف، کف و پنجره ها، بر اتلاف یا جذب حرارت، محور اصلی این فصل است. ملکی چرکوانی به تفصیل بیان می کند که چگونه انتخاب مصالح و طراحی صحیح جداره ها می تواند نقش تعیین کننده ای در حفظ آسایش حرارتی داخلی و کاهش بار حرارتی (سرمایشی و گرمایشی) ساختمان ایفا کند. او بر این نکته تأکید دارد که بهینه سازی انرژی در ساختمان های مسکونی، نه تنها یک انتخاب، بلکه ضرورتی برای پایداری محیطی و اقتصادی است.

راهکارها و اصول بهینه سازی انرژی در طراحی و اجرای ساختمان ها شامل مواردی مانند: استفاده از عایق های حرارتی مناسب در دیوارها، سقف و کف، انتخاب پنجره های دو یا سه جداره با شیشه های کم گسیل (Low-E)، طراحی سایه بان ها و تهویه های طبیعی، و جهت گیری صحیح ساختمان نسبت به تابش خورشید. اهمیت عایق کاری و انتخاب مصالح مناسب، به ویژه در مناطق با آب وهوای متفاوت، برای جلوگیری از اتلاف انرژی و کاهش نیاز به سیستم های گرمایشی و سرمایشی پرمصرف، به طور ویژه ای مورد توجه قرار گرفته است. این رویکرد، پایه و اساس ساخت بناهایی با بهره وری انرژی بالا را فراهم می کند و یکی از نکات کلیدی کتاب تأسیسات مکانیکی و الکتریکی است.

۳.۳. فصل اول: سیستم آبرسانی – حیات در رگ های ساختمان

فصل اول کتاب به بررسی دقیق و کاربردی سیستم آبرسانی، به عنوان یکی از شریان های اصلی حیات در ساختمان، اختصاص دارد. این فصل، مبانی و اصول طراحی سیستم های آبرسانی شهری و همچنین شبکه های داخلی ساختمان را از ابتدا تا انتها تشریح می کند.

نویسنده به معرفی انواع لوله ها، اتصالات و شیرآلات مورد استفاده در سیستم آبرسانی می پردازد. از لوله های پلیمری (مانند پلی پروپیلن و پنج لایه) تا لوله های فلزی (مانند گالوانیزه و مسی)، مزایا و معایب هر کدام، کاربردهای خاص و نحوه انتخاب صحیح آن ها بر اساس فشار، دما و کیفیت آب مورد بحث قرار می گیرد. همچنین، انواع اتصالات (کوپلینگ، زانو، سه راهی) و شیرآلات (کف فلکه، توپی، یکطرفه) و نقش حیاتی آن ها در کنترل جریان، فشار و قطع و وصل آب، به تفکیک توضیح داده می شوند.

تجهیزات اصلی سیستم آبرسانی، از جمله پمپ ها، منابع ذخیره آب (مانند منبع انبساط بسته و باز)، و انواع آبگرمکن ها (دیواری، زمینی، مخزنی و بدون مخزن) بخش مهم دیگری از این فصل را تشکیل می دهند. نحوه عملکرد هر یک از این تجهیزات، معیارهای انتخاب آن ها بر اساس نیاز ساختمان و تعداد کاربران، و نکات مربوط به نصب و نگهداری صحیح برای اطمینان از عملکرد بهینه و طول عمر بیشتر، به دقت بیان شده است.

در نهایت، نکات مهمی در انتخاب مسیر لوله ها، تعیین قطر مناسب آن ها برای تأمین دبی کافی و جلوگیری از افت فشار، و اجرای صحیح سیستم آبرسانی برای پیشگیری از مشکلات رایج مانند نشتی، سر و صدا، و یخ زدگی، مطرح می شود. این فصل، درک عمیقی از اصول سیستم آبرسانی ساختمان و اهمیت یک طراحی دقیق و اجرای باکیفیت را به دانشجویان و مهندسان منتقل می کند.

۳.۴. فصل دوم: سرمایش ساختمان – آسایش در فصول گرم

فصل دوم به یکی از مهم ترین نیازهای ساختمان های امروزی در مناطق گرمسیری و حتی معتدل می پردازد: سرمایش. مهندس ملکی چرکوانی با تشریح مفاهیم پایه تبرید و اصول سرمایش، دریچه ای به دنیای سیستم های خنک کننده می گشاید.

این فصل، انواع سیستم های سرمایشی متداول در ساختمان ها را معرفی و بررسی می کند. از کولرهای آبی که بر پایه تبخیر آب و خنک سازی هوا عمل می کنند و برای مناطق خشک مناسب اند، تا کولرهای گازی (اسپلیت و پنجره ای) که از سیکل تبرید تراکمی بهره می برند و در مناطق مرطوب کارایی بیشتری دارند، هر کدام با جزئیات عملکرد، مزایا و معایبشان شرح داده می شوند. علاوه بر این، سیستم های مرکزی مانند چیلرها (تراکمی و جذبی) که وظیفه تولید آب سرد را بر عهده دارند و فن کویل ها که برای توزیع هوای خنک در فضا استفاده می شوند، به تفصیل بررسی می گردند. تفاوت های اساسی، ظرفیت های مختلف و کاربرد هر سیستم برای انواع کاربری های ساختمانی (مسکونی، اداری، تجاری) نیز مورد بحث قرار می گیرد.

عوامل مؤثر در انتخاب سیستم سرمایشی مناسب، یکی دیگر از نکات کلیدی این فصل است. این عوامل شامل ظرفیت مورد نیاز (که بر اساس بار حرارتی ساختمان، ابعاد فضا، تعداد افراد و وسایل الکتریکی محاسبه می شود)، بازدهی انرژی (COP یا EER)، هزینه اولیه خرید و نصب، هزینه های نگهداری و مصرف انرژی، و همچنین ملاحظات زیست محیطی (مانند نوع مبرد) هستند. این بخش به معماران و طراحان کمک می کند تا انتخاب های هوشمندانه ای داشته باشند.

نکات مهم در طراحی، نصب و نگهداری سیستم های سرمایشی نیز ارائه می شود. این نکات شامل جانمایی صحیح واحد داخلی و خارجی، رعایت فواصل استاندارد، لوله کشی مبرد، اجرای صحیح کانال کشی و دریچه ها، و انجام سرویس های دوره ای برای حفظ عملکرد بهینه و جلوگیری از خرابی ها هستند. این اطلاعات به درک عمیق تر انواع سیستم های سرمایشی ساختمان و بهینه سازی عملکرد آن ها کمک می کند.

۳.۵. فصل سوم: سیستم های گرمایشی – از بخاری های سنتی تا گرمایش از کف

فصل سوم کتاب به سیستم های گرمایشی می پردازد که نقش حیاتی در تأمین آسایش حرارتی ساکنین ساختمان ها، به ویژه در فصول سرد سال، ایفا می کنند. نویسنده ابتدا اصول و مبانی تولید و انتقال حرارت را به زبانی ساده تبیین می کند، سپس به بررسی انواع مولدهای گرمایشی و سیستم های توزیع حرارت می پردازد.

یکی از مهم ترین بخش های این فصل، بررسی انواع مولدهای گرمایشی است. دیگ های حرارت مرکزی، به عنوان معمول ترین مولدهای گرمایی، مورد بررسی قرار می گیرند. در این دیگ ها، انرژی حرارتی از سوخت (توسط مشعل) گرفته شده و به آب منتقل می شود. بسته به نوع مصرف، آب می تواند به آب داغ یا بخار تبدیل شود، لذا دیگ ها به دو نوع دیگ آب گرم و دیگ بخار تقسیم می شوند. در دیگ های آب گرم، هدف تولید آب داغ است و تلاش می شود از تولید بخار جلوگیری شود؛ زیرا در این نوع دیگ ها کنترل و سوپاپی برای بخار ایجاد شده وجود ندارد و تولید بخار می تواند به دیگ آسیب برساند. این تفاوت های کلیدی در عملکرد و ساختار دیگ ها، از نکات اساسی است که در کتاب تشریح می شود.

از معمول ترین مولد های گرمائی، دیگ های حرارت مرکزی می باشند. در دیگ ها انرژی حرارتی از سوخت (که توسط مشعل تولید حرارت می نماید) گرفته شده و به آب داده می شود. بسته به نوع مصرف، آب می تواند در دیگ ها به آب داغ و یا بخار تبدیل شود لذا دیگ ها به دو نوع دیگ آب گرم و دیگ بخار تقسیم می شوند. در دیگ های آب گرم انرژی حرارتی تولید شده توسط مشعل، آب داغ را تولید می نماید وسعی می شود که از تولید بخار جلوگیری به عمل آید زیرا در این دیگ ها کنترل و سوپاپی جهت بخار ایجاد شده وجود ندارد و در صورت تولید بخار به دیگ آسیب می رسد.

در ادامه، سیستم های گرمایشی رایج از جمله بخاری های سنتی، رادیاتورها، گرمایش از کف، و فن کوئل های گرمایشی معرفی و مقایسه می شوند. هر یک از این سیستم ها با مزایا و معایب خاص خود، نحوه عملکرد، و شرایط مناسب برای استفاده در فضاهای مختلف، تشریح می گردند. به عنوان مثال، گرمایش از کف به دلیل توزیع یکنواخت حرارت و بازدهی بالا، مورد توجه قرار می گیرد در حالی که رادیاتورها به دلیل سادگی نصب و نگهداری، همچنان محبوب هستند.

نکات طراحی، بهره برداری و بهینه سازی مصرف انرژی در سیستم های گرمایشی نیز از دیگر موارد مهم این فصل است. این نکات شامل محاسبه دقیق بار حرارتی، انتخاب صحیح ظرفیت مولدها و توزیع کننده ها، عایق کاری لوله ها، استفاده از ترموستات های قابل برنامه ریزی و سیستم های کنترل هوشمند، و انجام سرویس های دوره ای برای افزایش راندمان و کاهش هزینه های انرژی است. این بخش به درک مبانی سیستم های گرمایشی ساختمان و بهینه سازی عملکرد آن ها می پردازد.

۳.۶. فصل چهارم: تاسیسات الکتریکی – شریان های انرژی در بنا

فصل چهارم کتاب «تأسیسات مکانیکی و الکتریکی» به بررسی جامع شریان های انرژی در بنا، یعنی تاسیسات الکتریکی، می پردازد. این بخش برای درک مبانی برق و کاربرد آن در ساختمان ها، حیاتی است.

نویسنده با مقدمه ای بر اصول پایه برق، شامل مفاهیمی نظیر ولتاژ، جریان، مقاومت و توان، شروع می کند. سپس به تشریح مدارات الکتریکی (سری و موازی) و اجزای اصلی یک سیستم الکتریکی در ساختمان می پردازد. این اجزا شامل منبع تغذیه (معمولاً شبکه برق شهری)، سیم ها و کابل ها، کلیدها، پریزها، و وسایل مصرف کننده برق هستند.

معرفی انواع سیم کشی، کابل ها، کلید و پریزها، و تابلوهای برق، بخش مهمی از این فصل را شامل می شود. انواع سیم ها و کابل ها بر اساس سطح مقطع، جنس هادی، نوع عایق، و کاربردشان (مثلاً سیم کشی روشنایی، پریزها، یا لوازم پرمصرف) تشریح می گردند. کلید و پریزها، به عنوان نقاط دسترسی کاربر به انرژی برق، با انواع و استانداردهای مختلفشان معرفی می شوند. تابلوهای برق (جعبه فیوزها)، به عنوان قلب سیستم توزیع برق در ساختمان، شامل اجزایی مانند فیوزها، کلیدهای محافظ جان (RCD/ELCB) و بریکرها، با توضیح نقش هر یک در حفاظت از مدار و جلوگیری از خطرات برق گرفتگی و آتش سوزی، بررسی می شوند.

اهمیت رعایت استانداردها و نکات ایمنی در طراحی و اجرای تاسیسات الکتریکی، تأکید ویژه ای در این فصل دارد. نویسنده بر ضرورت تبعیت از مقررات ملی ساختمان و استانداردهای بین المللی برای تضمین ایمنی کاربران و جلوگیری از حوادث برق گرفتگی و آتش سوزی تأکید می کند. انتخاب صحیح تجهیزات، اجرای صحیح ارتینگ (اتصال به زمین)، و جانمایی مناسب سیم کشی برای دسترسی آسان و تعمیرات احتمالی، از جمله نکات ایمنی است که مورد بحث قرار می گیرد.

در نهایت، تأثیر طراحی روشنایی و موقعیت گذاری صحیح کلید و پریزها در معماری ساختمان بررسی می شود. طراحی روشنایی نه تنها جنبه کاربردی دارد، بلکه می تواند به بهبود زیبایی شناسی فضا و ایجاد حس و حال مطلوب نیز کمک کند. این فصل، درک جامعی از تاسیسات الکتریکی ساختمان را ارائه می دهد و یکی از نکات کلیدی کتاب تأسیسات مکانیکی و الکتریکی است.

۳.۷. فصل پنجم: سیستم دفع فاضلاب و آب های سطحی – بهداشت و پایداری محیط

فصل پنجم و پایانی کتاب، به یکی از حیاتی ترین جنبه های بهداشت و پایداری ساختمان می پردازد: سیستم دفع فاضلاب و آب های سطحی. این سیستم ها نقش اساسی در حفظ سلامت ساکنین و جلوگیری از آلودگی محیط زیست ایفا می کنند.

نویسنده ابتدا اصول طراحی سیستم های جمع آوری و دفع فاضلاب بهداشتی ساختمان را تشریح می کند. این اصول شامل شیب بندی صحیح لوله ها برای اطمینان از جریان ثقلی فاضلاب، انتخاب قطر مناسب لوله ها بر اساس میزان دبی فاضلاب، و جانمایی صحیح رایزرها و نقاط دسترسی برای بازرسی و تعمیرات است. سیستم لوله کشی فاضلاب در ساختمان شامل لوله های افقی و عمودی، سیفون ها (برای جلوگیری از ورود بو و گازهای فاضلاب به فضای زندگی)، و لوله های ونت (Vent) است که برای هوارسانی به سیستم و جلوگیری از ایجاد فشار مثبت و منفی در لوله ها به کار می روند. اهمیت هر یک از این اجزا و نحوه طراحی صحیح آن ها برای عملکرد بهینه، به تفصیل بیان می شود.

سیستم های جمع آوری و دفع آب های سطحی (آب باران) بخش دیگری از این فصل را تشکیل می دهند. این سیستم ها شامل ناودانی ها، آبروهای پشت بام، لوله های عمودی آب باران و چاه های جذبی یا شبکه های جمع آوری شهری هستند. طراحی صحیح این سیستم ها برای جلوگیری از تجمع آب در پشت بام، ایوان ها، و محوطه ساختمان، و هدایت آن به سمت مناسب، برای جلوگیری از آسیب های سازه ای و مشکلات رطوبتی، ضروری است.

در نهایت، اهمیت رعایت اصول بهداشتی و زیست محیطی در طراحی و اجرای این سیستم ها به طور ویژه مورد تأکید قرار می گیرد. استفاده از مصالح باکیفیت و مقاوم در برابر خوردگی، نصب صحیح سیفون ها و ونت ها برای جلوگیری از انتشار بوهای نامطبوع و گازهای سمی، و اتصال صحیح سیستم به شبکه فاضلاب شهری یا سیستم تصفیه فاضلاب محلی، از جمله مواردی است که برای حفظ سلامت عمومی و پایداری محیط زیست حیاتی هستند. این فصل، دیدگاهی جامع به سیستم دفع فاضلاب و آب های سطحی ارائه می دهد و اهمیت آن را در طراحی ساختمان های پایدار برجسته می سازد.

ویژگی های برجسته و ارزش های افزوده کتاب

کتاب «تأسیسات مکانیکی و الکتریکی» اثر مرتضی ملکی چرکوانی، به دلیل داشتن ویژگی های منحصربه فرد، جایگاهی ویژه در میان منابع آموزشی این حوزه پیدا کرده است. این ویژگی ها، ارزش افزوده قابل توجهی برای مخاطبان ایجاد می کنند:

• زبان ساده و قابل فهم برای طیف وسیعی از مخاطبان، به ویژه معماران: یکی از بزرگترین نقاط قوت این کتاب، توانایی نویسنده در تبیین مفاهیم پیچیده فنی با زبانی روان و بدون اصطلاحات تخصصی دشوار است. این رویکرد، آن را برای دانشجویان معماری و رشته های مرتبط، که ممکن است پیش زمینه قوی در مهندسی تأسیسات نداشته باشند، بسیار قابل دسترس و کاربردی می کند.
• رویکرد جامع نگر (پوشش مکانیک و الکتریک): برخلاف بسیاری از کتاب ها که صرفاً بر یکی از شاخه های تأسیسات تمرکز دارند، این اثر به طور همزمان به تاسیسات مکانیکی و الکتریکی می پردازد. این جامعیت، به خواننده دیدگاهی کامل تر و یکپارچه تر از سیستم های حیاتی ساختمان می دهد و به او کمک می کند تا ارتباطات و تعاملات بین این دو حوزه را بهتر درک کند.
• نگاه خلاقانه و الهام بخش (ارتباط تأسیسات با طبیعت و بدن انسان): استفاده از آنالوژی بدن انسان به عنوان بزرگترین مهندس تأسیسات، نه تنها به درک مفاهیم کمک می کند، بلکه ذهن خواننده را به سمت تفکر خلاقانه و ایده گیری از طبیعت برای طراحی های نوین سوق می دهد. این رویکرد، فراتر از یک آموزش صرف، به پرورش یک طرز فکر مهندسی می پردازد.
• تأکید بر بهینه سازی انرژی و پایداری: در فصول مختلف کتاب، بهینه سازی مصرف انرژی و اهمیت آن در طراحی سیستم های تأسیساتی، به طور مکرر مورد تأکید قرار گرفته است. این رویکرد با توجه به چالش های زیست محیطی و اقتصادی امروز، ارزش کتاب را دوچندان می کند و به مهندسان و معماران کمک می کند تا ساختمان های پایدارتر و با مصرف انرژی کمتر طراحی کنند.
• ارائه مثال های کاربردی و ملموس: کتاب با ارائه مثال های واقعی و ملموس، به خواننده کمک می کند تا مفاهیم تئوری را با کاربردهای عملی آن ها در دنیای واقعی ساختمان سازی مرتبط سازد. این امر به تثبیت دانش و افزایش قابلیت استفاده از آن در پروژه های واقعی کمک شایانی می کند.

این ویژگی ها، کتاب مرتضی ملکی چرکوانی را به یک منبع آموزشی و مرجع ارزشمند برای تمامی علاقه مندان به حوزه تاسیسات ساختمان تبدیل کرده است.

جمع بندی: درک عمیق تر تأسیسات با یک خلاصه هوشمندانه

کتاب «تأسیسات مکانیکی و الکتریکی» اثر مهندس مرتضی ملکی چرکوانی، اثری است که با رویکردی نوآورانه و زبانی شیوا، به پیچیدگی های سیستم های حیاتی ساختمان می پردازد. این کتاب با تشبیه ماهرانه تأسیسات به سیستم های بدن انسان، نه تنها درک مفاهیم را آسان می سازد، بلکه دیدگاهی عمیق و الهام بخش به خواننده ارائه می دهد. از اصول پایه آبرسانی و گرمایش و سرمایش گرفته تا پیچیدگی های تاسیسات الکتریکی ساختمان و سیستم دفع فاضلاب و آب های سطحی، نویسنده به گونه ای جامع و در عین حال قابل فهم، تمامی جوانب را پوشش داده است.

درک مباحث تأسیسات برای موفقیت در پروژه های ساختمانی، به خصوص برای دانشجویان معماری و مهندسان تازه کار، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. این کتاب با تأکید بر بهینه سازی انرژی و پایداری، نقش مهمی در تربیت نسلی از متخصصان دارد که به جنبه های زیست محیطی و اقتصادی نیز توجه ویژه ای دارند. این خلاصه جامع کتاب تأسیسات مکانیکی و الکتریکی (نویسنده مرتضی ملکی چرکوانی) به عنوان یک راهنمای سریع و مرور کننده مطالب، می تواند نقطه آغازین برای آشنایی با این اثر ارزشمند باشد و دیدی کلی و کارآمد از مفاهیم اصلی تاسیسات مکانیکی و الکتریکی ملکی چرکوانی به دست دهد. با این حال، برای تسلط کامل و درک عمیق تر جزئیات فنی و مثال های کاربردی، مطالعه کامل کتاب اصلی به شدت توصیه می شود. این اثر، بی شک یکی از بهترین منابع موجود برای هر کسی است که به دنبال افزایش دانش خود در زمینه تأسیسات ساختمان است.