یک سفر و ۵ نکته؛ حکایت مهمان غیرمنتظره «پوتین» چه بود؟

در خبر نو بخوانید؛

خبرگزاری خبر نو– مریم خرمائی: کاخ کرملین به‌تازگی میزبان دیداری سیاسی بود که از زمان آغاز جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ به این‌سوی، اتفاقی نادر تلقی می‌شود.

«ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه روز یکشنبه در مسکو با «روبرتو فیکو» نخست‌وزیر اسلواکی ملاقات کرد.

از کنار سفر نخست‌وزیر اسلواکی به روسیه، به چند دلیل نباید ساده عبور کرد

اهمیت دیدار ازاین‌جهت است که اسلواکی یکی از اعضای ناتو است که در چارچوب حمایت مالی-نظامی از اوکراین، هرروز بیش‌ازپیش به رویارویی مستقیم با روسیه نزدیک می‌شود.

به‌این‌ترتیب، فیکو بعد از همتای مجارستانی و همچنین صدراعظم اتریش، سومین رهبر اتحادیه اروپا است که در سه سال گذشته با قدم گذاشتن به کاخ کرملین، پروژه غرب برای منزوی کردن روسیه را به چالش کشیده است.

اما چه چیز فیکو را به لانه خرس (نماد کشور روسیه) کشاند؟

اسلواکی به منابع انرژی روسیه وابستگی دارد و توافقی که به این کشور اجازه می‌دهد تا از مسیر اوکراین به گاز روسیه دسترسی پیدا کند، در آستانه انقضا است.

مشکل اینجاست که کی‌یف می‌گوید دیگر با تمدید این توافق که ضامن عبور گاز روسیه از اوکراین است موافقت نخواهد کرد و هرگونه موافقت احتمالی هم در گرو چشم‌پوشی مسکو از منافع مالی پروژه است.

اسلواکی عضو ناتو و اتحادیه اروپا است که هر دو در یک قدمی جنگ مستقیم با روسیه قرار دارند

به گفته فیکو، طرف روسی آماده سوخت‌رسانی به اسلواکی و غرب است، حال‌آنکه به دلیل موضع سرسختانه «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین، این مسئله از ژانویه ۲۰۲۵ به بعد، عملاً غیرممکن خواهد بود.

خبر «سفر فیکو به مسکو و نیاز او به منابع انرژی روسیه» زمانی قابل‌فهم‌تر می‌شود که آن را در پیوست با خبر «تهدید اتحادیه اروپا از سوی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب آمریکا» ارزیابی کنیم.

ترامپ روز جمعه با لحنی تهدیدآمیز در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: به اتحادیه اروپا گفتم که باید کسری عظیم سقف تجاری با آمریکا را با خرید مقادیر زیادی از نفت و گاز ما جبران کنند؛ در غیر این صورت، با تعرفه‌های تمام و کمال مواجه خواهند شد.

این در حالی است که به دلیل مسافت زیاد، خرید نفت و گاز از آمریکا برای اروپایی‌ها چندان مقرون‌به‌صرفه نیست حال‌آنکه تحریم خودخواسته منابع انرژی روسیه هم، آنها را برای چانه زدن درباره قیمت محصول مشابه آمریکایی در تنگنا قرار داده است.

امنیت انرژی در پروژه انزوای روسیه نمی‌گنجد

اخبار «سفر فیکو به روسیه» و «اخاذی ترامپ از اتحادیه اروپا» در پیوست با یک خبر دیگر هم قابل ارزیابی است و آن «اخطار قطع گاز» است که قطر برای اتحادیه اروپا فرستاد.

پس از حمله روسیه به اوکراین، کشور‌های اروپایی به دنبال جایگزینی برای انرژی روسیه گشتند و قطر از آن زمان عملاً در قامت تأمین‌کننده اصلی گاز طبیعی مایع‌شده (اِل‌اِن‌جی) به اروپا ظاهر شد.

اما اکنون دوحه هشدار داده که در صورت اعمال جریمه سرپیچی از قانون صحت‌سنجی رعایت اصول توسعه پایدار، عرضه گاز خود را به قاره سبز متوقف خواهد کرد و اطمینان داده که اصلاً بلوف نمی‌زند.

همدستی فیکو چپ‌گرا با اوربان راست‌گرا نشانه‌ تغییر در کارکرد‌های سنتی احزاب و انعطاف‌پذیری در انتخاب ابزار‌های رسیدن به منافع حیاتی است

با این اوصاف، اتحادیه اروپا که در هم‌پوشانی با ناتو، پایش به صحنه جنگ اوکراین باز شد و در حمایت از کی‌یف برای خرید محصولات انرژی روسیه سقف قیمت تعیین کرد، حالا از سمت زلنسکی، ترامپ و البته «سعد شریده کعبی» وزیر انرژی قطر تحت‌فشار است.

اما در سفر فیکو به روسیه، یک نکته دیگر هم نهفته است: رئیس‌جمهور اسلواکی که در سال ۲۰۲۳ به‌عنوان نامزد حزب چپ‌گرا و ملی‌گرای «اسمر» به قدرت رسید، در هم‌دستی با «ویکتور اوربان» نخست‌وزیر راست‌گرای مجارستان، قصد دارد کشتی سیاست خارجی کشورش را در جهتی مخالف با آنچه قطب‌نمای غرب نشان می‌دهد، هدایت کند.

همدستی فیکو چپ‌گرا با اوربان راست‌گرا در عقب‌گرد از سیاست‌های ضدروسی اتحادیه اروپا، یادآور همدستی احزاب چپ و راست افراطی فرانسه برای زمین زدن «میشل بارنیه» نخست‌وزیر میانه‌روی فرانسه است. این قبیل همکاری‌ها تأکیدی بر گرد شدن طیف سیاسی اروپا و نشانه‌ای از تغییر در کارکرد‌های سنتی احزاب و انعطاف‌پذیری در انتخاب ابزار‌های رسیدن به منافع حیاتی است.

در جمع‌بندی این نوشتار، می‌توان گفت که از کنار سفر نخست‌وزیر اسلواکی به روسیه، به چند دلیل نباید ساده عبور کرد:

*اسلواکی عضو ناتو است؛ بلوکی نظامی که در یک‌قدمی جنگ با روسیه قرار دارد.

*اسلواکی عضو اتحادیه اروپا است؛ بلوکی سیاسی- اقتصادی که روسیه را تحریم کرده است.

*اذعان اسلواکی به گرفتار شدن در بحران انرژی، بازتابی از گرفتار شدن اتحادیه اروپا در تله انرژی بزرگتری است که اوکراین، آمریکا و قطر برایش پهن کرده‌اند.

*دست‌کم از منظر تأمین امنیت انرژی، پروژه منزوی کردن روسیه با واقعیت سازگاری ندارد.

*در اروپا، حزب‌گرایی کارکرد قدیمی خود را از دست داده و محیط بسته ائتلاف‌های نظامی-سیاسی جواب‌گوی منافع ملی نیست.