چگونه فضانورد شویم در ایران

رویای فضانوردی از دیرباز ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول داشته است؛ آرزوی تماشای زمین از فراز آسمان و گام نهادن در مسیری که تنها برای عده معدودی میسر می شود. برای یک شهروند ایرانی، رسیدن به این رویای بلندپروازانه با چالش های منحصر به فردی روبروست. عدم وجود برنامه فضانوردی سرنشین دار فعال در ایران و همچنین الزامات سختگیرانه تابعیت در آژانس های فضایی بین المللی، دستیابی مستقیم به این هدف را دشوار می سازد. با این حال، مسیرهای جایگزین و فرصت های متعددی در صنعت فضایی کشور وجود دارد که می توانند به علاقمندان به فضا امکان نقش آفرینی مؤثر را بدهند. این مقاله به بررسی دقیق و واقع بینانه شرایط و مسیرهای موجود برای فضانورد شدن در ایران و نیز در سطح بین المللی می پردازد و راهنمایی جامع برای علاقمندان ارائه می دهد.

واقعیت فضانوردی برای ایرانیان – چالش ها و چشم انداز کنونی

رویای تبدیل شدن به فضانورد، فارغ از مرزها و ملیت ها، آرزویی جهانی است. اما برای ایرانیان، این مسیر با واقعیت ها و چالش های خاصی همراه است که درک دقیق آن ها برای هر علاقه مندی ضروری است. مسیر فضانوردی در سطح بین المللی عمدتاً از طریق آژانس های فضایی بزرگ مانند ناسا، آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس فضایی فدرال روسیه (Roscosmos) می گذرد، که هر یک الزامات ویژه ای دارند.

وضعیت برنامه فضانوردی سرنشین دار ایران

در حال حاضر، برنامه فضایی ایران عمدتاً بر توسعه و پرتاب ماهواره ها، فناوری های سنجش از دور و ارتباطات ماهواره ای متمرکز است. ایران در سال های اخیر موفقیت هایی در پرتاب ماهواره های تحقیقاتی و حامل های زیستی (مانند پرتاب میمون به فضا) داشته است که نشان دهنده توانمندی های فنی در حوزه فضایی است. با این حال، کشورمان در حال حاضر هیچ برنامه عملیاتی یا زیرساخت مشخصی برای اعزام انسان به فضا ندارد. پروژه هایی نظیر کپسول زیستی که در گذشته مطرح شده اند، گام هایی در جهت تحقیق و توسعه برای آمادگی های آینده محسوب می شوند، اما به معنای آغاز قریب الوقوع برنامه فضانوردی سرنشین دار نیستند.

طبق اظهارات کارشناسان و مسئولان سابق سازمان فضایی ایران، هزینه تخمینی برای اعزام یک فضانورد به فضا رقمی در حدود ۱۲ میلیارد دلار برآورد شده است. این رقم سنگین، خود گواه بر پیچیدگی و نیازمندی های عظیم مالی، فنی و زیرساختی این حوزه است که در شرایط کنونی، تخصیص بودجه برای آن در اولویت های اصلی کشور قرار ندارد. این واقعیت، لزوم واقع بینی را برای علاقمندان ایرانی بیشتر می کند.

مسئله تابعیت و ورود به آژانس های فضایی بین المللی

یکی از بزرگترین موانع پیش روی شهروندان ایرانی برای فضانورد شدن، الزامات تابعیت آژانس های فضایی معتبر جهان است. سازمان هایی مانند ناسا (NASA) به صراحت اعلام می کنند که تنها شهروندان ایالات متحده آمریکا را به عنوان فضانورد استخدام می کنند. آژانس فضایی اروپا (ESA) نیز صرفاً شهروندان کشورهای عضو اتحادیه اروپا را می پذیرد و آژانس فضایی فدرال روسیه (Roscosmos) عمدتاً برای شهروندان روسیه یا در قالب همکاری های دولتی با کشورهای خاص، فرصت ایجاد می کند. این قوانین سختگیرانه، ورود یک شهروند با تابعیت صرفاً ایرانی را به این برنامه ها تقریباً غیرممکن می سازد.

در این میان، اشاره به انوشه انصاری به عنوان اولین زن ایرانی تبار در فضا، ضروری است. او به عنوان یک گردشگر فضایی و نه یک فضانورد حرفه ای، از طریق برنامه فضایی روسیه و با سرمایه گذاری شخصی به ایستگاه فضایی بین المللی سفر کرد. نکته کلیدی این است که او دارای تابعیت دوگانه (ایرانی و آمریکایی) بود و سفرش نیز در چارچوب برنامه های فضایی تجاری (گردشگری فضایی) و با وساطت یک شرکت خصوصی صورت گرفت، نه به عنوان عضوی از گروه فضانوردان رسمی یک آژانس فضایی ملی. این مثال، نشان می دهد که داشتن تابعیت دوم و سرمایه کلان، می تواند راهی برای تجربه ی فضا باشد، اما به معنای باز بودن مسیر فضانوردی حرفه ای برای همه شهروندان ایرانی نیست.

اخذ تابعیت دوم خود فرآیندی طولانی، پیچیده و پرچالش است که نیازمند مهاجرت به کشوری دیگر، زندگی و کار طولانی مدت در آنجا و برآورده کردن تمامی شروط قانونی آن کشور است. این مسیر نیز خود به خود تضمین کننده انتخاب به عنوان فضانورد نخواهد بود، بلکه تنها پیش شرط تابعیت را فراهم می کند.

هزینه های گزاف فضانوردی

فضانوردی، چه برای دولت ها و چه برای افراد خصوصی، یکی از پرهزینه ترین فعالیت های بشر است. آموزش و آماده سازی یک فضانورد، ساخت و پرتاب فضاپیما، و پشتیبانی از ماموریت های فضایی، میلیاردها دلار هزینه در بر دارد. این هزینه های سرسام آور، تنها از عهده دولت ها یا شرکت های بسیار بزرگ خصوصی برمی آید.

حتی در حوزه نوظهور گردشگری فضایی، که می تواند برای افراد با توان مالی بالا فرصتی برای تجربه فضا باشد، هزینه ها به میلیون ها دلار می رسد و این نوع سفرها نیز به معنای تبدیل شدن به یک فضانورد حرفه ای نیستند، بلکه صرفاً تجربه ای منحصر به فرد محسوب می شوند.

فضانوردی، رویایی بزرگ با مسیری بسیار پرهزینه و پرچالش است که نیازمند سال ها تحصیل، تجربه و آمادگی جسمانی و روانی بی وقفه است. برای ایرانیان، مسئله تابعیت و عدم وجود برنامه فضانوردی سرنشین دار داخلی، پیچیدگی های بیشتری به این مسیر اضافه می کند.

مسیرهای عمومی و شرایط لازم برای فضانورد شدن (بین المللی و قابل الگوبرداری)

با وجود چالش های خاص برای ایرانیان، آگاهی از شرایط عمومی و استانداردهای بین المللی برای فضانورد شدن اهمیت بسزایی دارد. این الزامات، فارغ از ملیت، برای تمامی متقاضیان در سراسر جهان یکسان است و می تواند به عنوان یک نقشه راه کلی برای علاقمندان به این حوزه عمل کند.

تحصیلات و رشته های دانشگاهی مورد نیاز

پایه و اساس فضانوردی، داشتن تحصیلات آکادمیک قوی در رشته های مرتبط است. اغلب آژانس های فضایی حداقل مدرک لیسانس را در رشته های موسوم به STEM (علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات) الزامی می دانند. این رشته ها شامل موارد زیر می شوند:

• مهندسی: مهندسی هوافضا، مکانیک، برق، الکترونیک، کامپیوتر، رباتیک و مواد از جمله رشته های کلیدی هستند. دانش عمیق در این حوزه ها برای طراحی، ساخت، نگهداری و کنترل سامانه های فضایی ضروری است.
• فیزیک و ریاضیات: درک اصول پایه فیزیک، مکانیک مداری، ترمودینامیک و قوانین حاکم بر جهان، همچنین تسلط بر ریاضیات پیشرفته، برای تحلیل داده ها و حل مسائل فضایی حیاتی است.
• علوم زیستی و پزشکی: رشته هایی مانند زیست شناسی، میکروبیولوژی و پزشکی برای درک تاثیرات محیط فضا بر بدن انسان، طراحی پروتکل های بهداشتی و درمانی در فضا، و انجام تحقیقات زیستی ضروری هستند. فضانوردان باید توانایی های پزشکی پایه را نیز بیاموزند.
• علوم زمین و نجوم: برای ماموریت های اکتشافی و درک بهتر سیارات و کهکشان ها، دانش در این حوزه ها بسیار ارزشمند است.

علاوه بر مدرک لیسانس، داشتن مدارک بالاتر مانند فوق لیسانس و دکترا به طور قابل توجهی شانس انتخاب را افزایش می دهد. بسیاری از فضانوردان دارای مدارج عالی علمی هستند که نشان دهنده عمق تخصص و توانایی های پژوهشی آن هاست. همچنین، برای فضانوردانی که قرار است به عنوان خلبان فضاپیما فعالیت کنند، تجربه خلبانی و داشتن حداقل ۱۰۰۰ ساعت پرواز با جت های پرسرعت نظامی یا آزمایشی، الزامی است.

پاسخ به سوال متداول: آیا با رشته های غیرمرتبط مانند ادبیات شانسی وجود دارد؟ به طور مستقیم، خیر. مسیر فضانوردی حرفه ای نیازمند پایه ای قوی در علوم و مهندسی است. البته، این بدان معنا نیست که علاقمندان به فضا با پیش زمینه های متفاوت نمی توانند در صنعت فضایی نقش آفرینی کنند (که در بخش های بعدی به آن می پردازیم)، اما برای خود فضانورد شدن، مسیر تحصیلی مشخص است.

تجربه حرفه ای

تحصیلات به تنهایی کافی نیست؛ آژانس های فضایی به دنبال افرادی با تجربه کاری عملی و مرتبط هستند. برای مثال، ناسا حداقل سه سال سابقه کار حرفه ای در زمینه مرتبط با مدرک تحصیلی را الزامی می داند. این تجربه می تواند شامل موارد زیر باشد:

• سابقه پژوهشی در آزمایشگاه ها یا مراکز علمی
• تجربه عملی در پروژه های مهندسی پیچیده
• سابقه نظامی، به ویژه در نقش خلبان آزمایشی یا مهندس پرواز
• تجربه تدریس در دانشگاه ها در رشته های مرتبط

اهمیت تجربه عملی در توانایی حل مسئله، کار تیمی و انطباق با چالش های غیرمنتظره در محیط فضایی نقش اساسی دارد.

شرایط جسمانی و پزشکی دقیق

فضانوردان باید از سلامت جسمانی و روانی فوق العاده ای برخوردار باشند، زیرا محیط فضا بسیار طاقت فرساست. شرایط پزشکی دقیق برای هر آژانس ممکن است کمی متفاوت باشد، اما برخی از الزامات مشترک عبارتند از:

• بینایی: دید ۲۰/۲۰ طبیعی یا با اصلاح (با عینک یا لنز). عمل های اصلاحی بینایی مانند لیزیک (LASIK) در صورتی که حداقل یک سال از آن گذشته باشد، دید پایدار باشد و هیچ عارضه جانبی نداشته باشد، معمولاً مورد قبول است. این موضوع به دقت توسط پزشکان فضایی بررسی می شود.
• قد و وزن: محدودیت های قد معمولاً بین ۱۵۷ تا ۱۹۰ سانتی متر است. این محدودیت ها برای اطمینان از قرار گرفتن راحت فضانورد در فضاپیماها و لباس های فضایی است. تناسب اندام و وزن مناسب نیز برای تحمل شتاب جی و فعالیت در محیط بی وزنی ضروری است.
• فشار خون: حداکثر فشار خون مجاز در حالت نشسته معمولاً ۹۰/۱۴۰ میلی متر جیوه است.
• سلامت عمومی: عدم وجود بیماری های مزمن، عفونت های حاد، مشکلات قلبی-عروقی، تنفسی، گوارشی و عصبی. پاسخ به سوال کاربر در مورد دندان کشیده یا پر کرده: مشکلات دندانی جدی (مانند آبسه یا عفونت های درمان نشده) مانع محسوب می شوند، اما دندان های پر شده یا کشیده شده ای که هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند، معمولاً مانع فضانوردی نیستند، به شرطی که سلامت کلی دهان و دندان تأیید شود.
• سلامت روانی: پایداری روانی، توانایی مدیریت استرس، کار در محیط های بسته و پرفشار، و سازگاری با انزوا از جمله فاکتورهای حیاتی هستند. آزمون های روان شناختی گسترده ای برای ارزیابی این جنبه ها انجام می شود.

مهارت های نرم و مکمل

علاوه بر دانش فنی و سلامت جسمانی، فضانوردان نیاز به مجموعه ای از مهارت های نرم و توانایی های مکمل دارند:

• زبان: تسلط کامل به زبان انگلیسی، به ویژه درک و مکالمه روان، برای ارتباطات بین المللی در فضا و با مراکز کنترل زمینی ضروری است. همچنین، تسلط بر زبان روسی برای کار با سامانه های فضایی روسی و همکاری با فضانوردان روس در ایستگاه فضایی بین المللی (ISS) امتیاز محسوب می شود.
• کار تیمی و رهبری: توانایی کار موثر در گروه های کوچک و چندملیتی، حل اختلاف، و ایفای نقش رهبری در مواقع ضروری بسیار مهم است.
• حل مسئله و تفکر انتقادی: فضانوردان باید در مواجهه با مشکلات غیرمنتظره و پیچیده در فضا، توانایی تحلیل سریع و تصمیم گیری منطقی را داشته باشند.
• توانایی تطابق و سازگاری بالا: محیط فضا و زندگی در آن، نیازمند سازگاری با شرایط بی وزنی، محدودیت های فیزیکی و روانی است.
• آموزش های بقا و مهارت های ویژه: دوره های غواصی (برای تمرین راهپیمایی فضایی در آزمایشگاه شناوری خنثی)، کوهنوردی، و برخی دوره های نظامی یا بقا در طبیعت، به فضانوردان کمک می کند تا آمادگی لازم برای مواجهه با موقعیت های اضطراری را کسب کنند.

فرآیند انتخاب و آموزش فضانوردان (در آژانس های فضایی معتبر)

پس از بررسی شرایط عمومی، لازم است با فرآیند دقیق انتخاب و آموزش فضانوردان در آژانس های فضایی معتبر آشنا شویم. این فرآیند بسیار طولانی و طاقت فرساست و تنها تعداد بسیار کمی از متقاضیان شانس عبور از آن را پیدا می کنند.

مراحل گزینش اولیه

هر چند سال یک بار، آژانس های فضایی (مانند ناسا یا ESA) فراخوان عمومی برای جذب فضانوردان جدید منتشر می کنند. این فراخوان ها با استقبال گسترده ای روبرو می شوند و هزاران نفر درخواست خود را ارسال می کنند. مراحل اولیه گزینش شامل موارد زیر است:

1. ارسال درخواست و مدارک: متقاضیان باید مدارک تحصیلی، سوابق شغلی، تجربیات پروازی (در صورت لزوم) و سایر اطلاعات مورد نیاز را به دقت تکمیل و ارسال کنند.
2. بررسی اولیه و فیلترینگ: در این مرحله، درخواست ها بر اساس حداقل الزامات تحصیلی، تجربه و سلامت جسمانی فیلتر می شوند. تعداد زیادی از متقاضیان در همین مرحله حذف می شوند.
3. آزمون های کتبی: افراد واجد شرایط اولیه به آزمون های کتبی در حوزه های علوم، ریاضیات، هوش و توانایی های شناختی دعوت می شوند.
4. مصاحبه ها: چندین مرحله مصاحبه شامل مصاحبه های فنی، روان شناختی و گروهی برای ارزیابی مهارت های نرم، شخصیت و آمادگی روانی انجام می شود.
5. معاینات پزشکی جامع: دقیق ترین و کامل ترین معاینات پزشکی برای اطمینان از سلامت کامل جسمانی و روانی کاندیداها به عمل می آید.

این مراحل ممکن است چندین ماه به طول بینجامد و در هر مرحله تعداد متقاضیان به شدت کاهش می یابد.

دوره های آموزشی پایه (تقریباً ۲ سال)

پس از انتخاب نهایی و ورود به گروه فضانوردان، دوره آموزش پایه آغاز می شود که معمولاً حدود دو سال به طول می انجامد. این دوره بسیار فشرده و متنوع است و شامل بخش های مختلفی می شود:

• آموزش های آکادمیک و فنی: شامل دروس پیشرفته در مکانیک مداری، سامانه های فضاپیما (مانند ایستگاه فضایی بین المللی، شاتل ها یا کپسول های فضایی)، رباتیک، ناوبری، و علوم فضایی.
• تمرینات فیزیکی شدید و آمادگی جسمانی: برای تقویت استقامت، قدرت و هماهنگی بدن. این تمرینات شامل شنا، غواصی، دویدن، و تمرینات قدرتی است.
• تجربه بی وزنی: فضانوردان با پرواز در هواپیماهای خاصی که به Vomit Comet معروف هستند، شرایط بی وزنی را تجربه می کنند. همچنین، تمرینات راهپیمایی فضایی (EVA) در آزمایشگاه شناوری خنثی (Neutral Buoyancy Laboratory) انجام می شود که در آن فضانوردان در استخرهای بزرگ و عمیق، لباس فضایی می پوشند و شرایط بی وزنی را شبیه سازی می کنند.
• آموزش زبان: تسلط بر زبان روسی برای همکاری با همتایان روس و استفاده از سامانه های فضایی روسیه الزامی است.
• دوره های بقا: آموزش های بقا در شرایط اضطراری (مانند فرود در صحرا، آب یا جنگل).

پس از اتمام این دوره، فضانوردان به عنوان فضانورد واجد شرایط شناخته می شوند، اما این به معنای اعزام فوری آن ها به فضا نیست.

آمادگی برای ماموریت های فضایی

حتی پس از اتمام دوره آموزش پایه، ممکن است سال ها طول بکشد تا یک فضانورد برای ماموریت فضایی انتخاب شود. در این مدت، فضانوردان به فعالیت هایی مانند:

• پشتیبانی از ماموریت های جاری (به عنوان رابط با فضانوردان در فضا)
• به روزرسانی دانش خود و شرکت در آموزش های تخصصی تر
• تمرینات مداوم برای حفظ آمادگی جسمانی و مهارت های لازم
• مشارکت در طراحی و توسعه فضاپیماها و تجهیزات جدید

زمانی که یک فضانورد برای ماموریت خاصی انتخاب می شود، وارد دوره آموزش پیشرفته و تخصصی ماموریت می شود. این دوره می تواند یک تا دو سال به طول انجامد و شامل تمرینات دقیق روی سامانه های خاص فضاپیما، شبیه سازی های ماموریت، و آموزش های مربوط به اهداف علمی و فنی آن ماموریت خاص است. فضانوردان در این مرحله، به صورت گروهی با همکاران خود که قرار است در همان ماموریت حضور داشته باشند، تمرین می کنند تا هماهنگی کامل را کسب کنند. در طول این مدت، زندگی در محیط های شبیه سازی شده و انجام وظایف تحت فشار، بخش جدایی ناپذیری از آموزش ها است.

مسیرهای جایگزین و مرتبط برای علاقمندان به فضا در ایران

با توجه به چالش های عمده ای که برای فضانورد شدن مستقیم برای یک شهروند ایرانی وجود دارد، بسیار مهم است که علاقمندان به فضا، مسیرهای جایگزین و مرتبط را نیز بشناسند. صنعت فضایی تنها به فضانوردی محدود نمی شود؛ طیف وسیعی از مشاغل و فرصت ها وجود دارد که می توانند رویای شما برای مشارکت در اکتشافات فضایی را به واقعیت تبدیل کنند.

نقش آفرینی در صنعت فضایی ایران

ایران دارای یک برنامه فضایی در حال توسعه است که هرچند در حال حاضر به مرحله اعزام انسان به فضا نرسیده، اما در حوزه های دیگر فعالیت های گسترده ای دارد. این فعالیت ها فرصت های شغلی و پژوهشی متعددی را فراهم می کنند:

• سازمان فضایی ایران (ISA): این سازمان مسئول برنامه ریزی و اجرای برنامه های فضایی کشور است. مهندسان هوافضا، مکانیک، برق، الکترونیک، مخابرات، کامپیوتر و متخصصان داده کاوی فضایی، می توانند در پروژه های طراحی، ساخت، آزمایش، پرتاب و کنترل ماهواره ها، سامانه های سنجش از دور و ایستگاه های زمینی نقش ایفا کنند. کار در سازمان فضایی ایران، فرصتی بی نظیر برای مشارکت مستقیم در پیشرفت دانش و تکنولوژی فضایی کشور است.
• شرکت های دانش بنیان فضایی و استارتاپ ها: در سال های اخیر، رشد چشمگیری در تعداد شرکت های دانش بنیان و استارتاپ های فعال در حوزه فضایی در ایران مشاهده شده است. این شرکت ها در زمینه های مختلفی مانند توسعه سامانه های ناوبری ماهواره ای، تحلیل داده های ماهواره ای (GIS و سنجش از دور)، طراحی و ساخت قطعات ماهواره، توسعه نرم افزارهای فضایی، و ارائه خدمات مبتنی بر فضا (کشاورزی هوشمند، مدیریت منابع آب، پایش محیط زیست) فعالیت می کنند. این مسیر برای افراد نوآور و کارآفرین، فرصتی عالی برای ایجاد ارزش و تاثیرگذاری در صنعت فضایی است.
• مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها: دانشگاه های بزرگ و مراکز تحقیقاتی در ایران، فعالیت های گسترده ای در زمینه پژوهش های بنیادی و کاربردی در حوزه فضا، نجوم و اخترفیزیک دارند. دانشجویان و پژوهشگران می توانند در این مراکز به تحصیل و تحقیق در زمینه هایی مانند کیهان شناسی، فیزیک خورشیدی، سیارات فراخورشیدی، طراحی ماموریت های فضایی و توسعه الگوریتم های هوش مصنوعی برای تحلیل داده های فضایی بپردازند. همکاری در پروژه های تحقیقاتی، نگارش مقالات علمی و تدریس، راهی برای سهم داشتن در دانش جهانی فضایی است.

ترویج علم نجوم و فضا

اگرچه فضانوردی مستقیم برای بسیاری میسر نیست، اما اشتراک گذاری دانش و شور و شوق نسبت به فضا، خود گامی بزرگ در جهت پیشرفت این علم است. فعالیت در حوزه های ترویج علم نجوم و فضا می تواند بسیار رضایت بخش باشد:

• باشگاه ها و گروه های نجومی آماتوری: عضویت در انجمن ها و گروه های نجوم آماتوری در سراسر کشور، فرصتی برای آموزش، رصد آسمان، شرکت در اردوهای نجومی و تبادل دانش با دیگر علاقمندان را فراهم می کند. این فعالیت ها می توانند شور و شوق شما را زنده نگه دارند و حتی به مسیرهای حرفه ای در آینده منجر شوند.
• آموزش و رصد نجومی: می توانید با آموزش مفاهیم پایه نجوم به کودکان و نوجوانان، برگزاری کارگاه های رصد، و شرکت در رویدادهای عمومی ترویج علم، نقش مهمی در آگاه سازی جامعه ایفا کنید.
• نگارش و تولید محتوا در حوزه فضا: تولید محتوای علمی و آموزشی در قالب مقاله، کتاب، پادکست، ویدئو یا محتوای شبکه های اجتماعی، راهی موثر برای انتقال اطلاعات و الهام بخشیدن به دیگران است. با نگارش دقیق و جذاب، می توانید مخاطبان گسترده ای را با شگفتی های فضا آشنا کنید.

فرصت های بین المللی غیرمستقیم

حتی بدون نیاز به تابعیت دوم، می توان به طرق غیرمستقیم در پروژه های فضایی بین المللی مشارکت داشت:

• پروژه های شهروندی علمی (Citizen Science): بسیاری از آژانس ها و مراکز تحقیقاتی، پروژه هایی را تعریف می کنند که در آن افراد عادی می توانند با تحلیل داده های ارسالی از تلسکوپ ها یا کاوشگرها، به کشف سیارات جدید، طبقه بندی کهکشان ها یا شناسایی پدیده های نجومی کمک کنند. این پروژه ها فرصتی برای مشارکت واقعی در تحقیقات علمی جهانی فراهم می کنند.
• رقابت ها و چالش های بین المللی: سازمان هایی مانند ناسا و ESA به طور مرتب چالش ها و رقابت هایی را در حوزه های مختلف (مانند طراحی اپلیکیشن های فضایی، راه حل های مهندسی، یا تحلیل داده ها) برگزار می کنند که برای شرکت کنندگان از سراسر جهان آزاد است. این رقابت ها فرصتی برای نشان دادن استعداد و کسب تجربه بین المللی هستند.
• همکاری های آکادمیک و بورسیه های تحصیلی: در برخی موارد، امکان اخذ بورسیه تحصیلی در رشته های مرتبط با فضا در دانشگاه های خارج از کشور و شرکت در پروژه های تحقیقاتی بین المللی وجود دارد. اگرچه این مسیر به طور مستقیم به فضانوردی منجر نمی شود، اما می تواند راه را برای یک حرفه موفق در صنعت فضایی جهانی هموار کند.

به یاد داشته باشید که هر یک از این مسیرها، نیازمند تلاش، پشتکار و علاقه فراوان است. صنعت فضایی یک حوزه چندرشته ای است و نقش آفرینی در آن به تخصص ها و توانمندی های متنوعی نیاز دارد.

نتیجه گیری

فضانوردی، بی شک یکی از باشکوه ترین و الهام بخش ترین آرزوهای بشریت است که دستیابی به آن نیازمند مسیری دشوار و پرچالش است. برای علاقمندان ایرانی، این مسیر با واقعیت های خاصی نظیر عدم وجود برنامه فضانوردی سرنشین دار در داخل کشور و الزامات سختگیرانه تابعیت در آژانس های بین المللی همراه است. این به معنای غیرممکن بودن رویای چگونه فضانورد شویم در ایران نیست، بلکه لزوم درک واقع بینانه از شرایط و برنامه ریزی دقیق و بلندمدت را گوشزد می کند.

اگرچه فضانوردی مستقیم برای اغلب افراد، به ویژه با تابعیت صرفاً ایرانی، در حال حاضر ممکن نیست، اما دنیای فضا بسیار فراتر از اعزام انسان به مدار است. فرصت های بی شماری در صنعت فضایی رو به رشد ایران، در سازمان فضایی، شرکت های دانش بنیان، و مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی وجود دارد. همچنین، فعالیت در حوزه ترویج علم نجوم و مشارکت در پروژه های بین المللی غیرمستقیم، راه های ارزشمندی برای سهم داشتن در پیشرفت این علم محسوب می شوند.

پشتکار، تحصیلات عمیق و تخصصی در رشته های STEM، توسعه مهارت های فردی و اجتماعی، و حفظ شور و شوق نسبت به فضا، عناصر کلیدی در این مسیر هستند. حتی اگر نهایتاً نتوانید خود به فضا سفر کنید، هر گامی که در جهت شناخت و توسعه علم فضا برمی دارید، شما را به نوعی فضانورد خواهد ساخت؛ فضانوردی که مرزهای دانش را گسترش می دهد و راه را برای نسل های آینده هموار می سازد.