معرفی فیلم آنچه در سایه ها انجام می دهیم (What We Do in the Shadows)

What We Do in the Shadows 2014 یک کمدی ترسناک مستندنما است که به شکلی نوآورانه زندگی روزمره خون آشام های باستانی را در دنیای مدرن نیوزلند به تصویر می کشد. این فیلم، با طنز هوشمندانه و شخصیت های به یادماندنی، به سرعت به یک کالت کلاسیک تبدیل شد و پایه و اساس یک فرنچایز موفق تلویزیونی را بنا نهاد. این اثر سینمایی، با ارائه ی برداشتی تازه و بی سابقه از اسطوره ی خون آشام ها، مخاطبان را به درون زندگی چهار خون آشام هم خانه در ولینگتون، پایتخت نیوزلند، می برد. فیلم به کارگردانی و نویسندگی خلاقانه تایکا وایتیتی و جامین کلمنت، نه تنها به نقد هوشمندانه ی کلیشه های ژانر کمدی خون آشامی می پردازد، بلکه تصویری همدلی برانگیز و در عین حال خنده دار از موجوداتی ارائه می دهد که هزاران سال زندگی کرده اند اما در مواجهه با چالش های عصر حاضر، گاهی دست و پا چلفتی و نابلد به نظر می رسند. این مقاله با هدف معرفی فیلم آنچه در سایه ها انجام می دهیم، به بررسی ابعاد مختلف آن از جمله ریشه های خلاقانه، داستان، شخصیت ها، سبک منحصربه فرد فیلم مستندنما (mockumentary) و جایگاه آن در فرهنگ عامه می پردازد.

ریشه ها و خالقان: نبوغ مشترک تایکا وایتیتی و جامین کلمنت

موفقیت و تمایز معرفی فیلم آنچه در سایه ها انجام می دهیم (What We Do in the Shadows) ریشه در ذهن خلاق و همکاری طولانی مدت دو هنرمند نیوزلندی، تایکا وایتیتی و جامین کلمنت دارد. این دو نفر که از پیشینه ای قوی در کمدی، از جمله سریال محبوب Flight of the Conchords برخوردارند، توانسته اند با ترکیب طنز خاص نیوزلندی و نگاهی عمیق به مضامین انسانی، اثری ماندگار خلق کنند. ایده ی اولیه این فیلم از یک فیلم کوتاه ساخته شده در سال ۲۰۰۵ با عنوان What We Do In The Shadows: Interviews With Some Vampires شکل گرفت. این فیلم کوتاه که خود وایتیتی و کلمنت در آن نقش آفرینی کرده بودند، بذر داستانی را کاشت که بعدها به یک اثر سینمایی بلند و تحسین شده تبدیل شد.

رویکرد وایتیتی و کلمنت در تولید محتوا همواره با بداهه پردازی و آزمایش همراه بوده است. آن ها با ترکیب هجو، کمدی موقعیت و عناصر ماوراءالطبیعه، دنیایی را خلق کردند که در آن خون آشام ها نه تنها ترسناک و قدرتمند، بلکه آسیب پذیر، خنده دار و بسیار انسانی به نظر می رسند. دوستی و همکاری دیرینه این دو هنرمند نه تنها بر روی شیمی بازیگران، بلکه بر روی ساختار فیلمنامه و لحن کلی فیلم نیز تأثیر عمیقی گذاشته است. این فیلم نمونه ای درخشان از زمانی است که یک ایده ساده، با دستان هنرمندانه و نگاهی نوآورانه، به پدیده ای فرهنگی تبدیل می شود که مرزهای ژانر را در هم می شکند و تعریف جدیدی از کمدی ترسناک ارائه می دهد.

طرح داستانی: زندگی روزمره خون آشام های ولینگتون

داستان فیلم آنچه در سایه ها انجام می دهیم، روایتگر زندگی چهار خون آشام نیوزیلندی است که قرن هاست در یک خانه قدیمی و فرسوده در حومه ولینگتون، تِ آرو (Te Aro) زندگی می کنند. این فیلم با فرمت مستندنما (mockumentary)، گروهی از فیلمسازان را دنبال می کند که به زندگی این موجودات شب زی کنجکاوی می کنند. شخصیت های اصلی شامل ویاگو (Viago)، یک دندی قرن هفدهمی که به آداب و رسوم قدیمی پایبند است و به دنبال عشق از دست رفته اش در دهه ۱۹۴۰ به نیوزلند آمده؛ ولادیسلاو (Vladislav)، یک ستمگر سابق قرن دوازدهمی که با عنوان ولادیسلاو سیخ کن شناخته می شود و گذشته ای تاریک و پر از خاطرات دشمن دیرینه اش، هیولا دارد؛ دیکن (Deacon)، یک فروشنده دوره گرد قرن نوزدهمی و شورشی جوان گروه که علاقه زیادی به بافندگی و رقص های اروتیک دارد؛ و در نهایت پتایر (Petyr)، یک خون آشام باستانی ۸۰۰۰ ساله با ظاهری شبیه کنت اورلاک (Nosferatu) که در انزوای کامل در زیرزمین خانه زندگی می کند.

چالش های کمدی فیلم از تضاد زندگی باستانی این خون آشام ها با الزامات دنیای مدرن نشأت می گیرد. تصور کنید موجوداتی با قدرت های ماورایی، اما درگیر مسائل پیش پاافتاده ای چون پرداخت اجاره خانه، شستن ظرف ها، و ناآشنایی با فناوری های امروزی! آن ها هر شب با اتوبوس به شهر می روند تا طعمه ای برای سیر کردن خود پیدا کنند. جکی، خدمتکار انسانی دیکن، وظیفه انجام کارهای روزمره و تمیز کردن خون و کثیفی های ناشی از شکار آن ها را بر عهده دارد، به این امید که روزی دیکن او را نیز به خون آشام تبدیل کند.

داستان اصلی با ورود نیک (Nick)، یک انسان که به طور اتفاقی توسط پتایر به خون آشام تبدیل می شود، و دوست انسانی او، استو (Stu)، که یک تحلیلگر کامپیوتر است و خون آشام ها را با دنیای مدرن و اینترنت آشنا می کند، ابعاد جدیدی پیدا می کند. ورود این دو، پویایی گروه را تغییر می دهد و منجر به موقعیت های خنده دار و گاهی تراژیک می شود، به ویژه زمانی که بی احتیاطی نیک در افشای هویت خون آشامیش، به عواقب غیرقابل پیش بینی ای منجر می شود که حتی جان پتایر را به خطر می اندازد. درگیری های آن ها با موجودات ماوراءالطبیعه دیگر، مانند گرگینه ها که توسط آنتون (Anton) رهبری می شوند، نیز به طنز و ماجراجویی فیلم می افزاید و صحنه های به یادماندنی را خلق می کند.

تحلیل شخصیت ها و نقش آفرینی ها

بازیگران What We Do in the Shadows قلب تپنده کمدی و موفقیت فیلم را تشکیل می دهند. نقش آفرینی های درخشان و شیمی بی نظیر میان بازیگران اصلی، به همراه بداهه پردازی های آن ها، باعث شده تا شخصیت های خون آشامی نه تنها خنده دار، بلکه کاملاً باورپذیر و قابل همدلی باشند.

شخصیت	بازیگر	توضیحات کوتاه
ویاگو (Viago)	تایکا وایتیتی	یک دندی ۳۷۹ ساله و خون آشامی منظم و کمی دست و پا چلفتی. وایتیتی این شخصیت را بر اساس مادرش طراحی کرده است.
ولادیسلاو (Vladislav)	جامین کلمنت	یک ستمگر ۸۶۲ ساله با قدرت های فراوان که به ولادیسلاو سیخ کن معروف است. کلمنت نقشش را بر اساس دراکولای گری اولدمن بنا نهاده.
دیکن (Deacon)	جاناتان برو (Jonathan Brugh)	یک خون آشام ۱۸۳ ساله و شورشی جوان گروه که عاشق بافندگی و رقص های اروتیک است.
پتایر (Petyr)	بن فرنشام (Ben Fransham)	یک خون آشام ۸۰۰۰ ساله شبیه نوسفراتو که گوشه گیر است و بیشتر رفتاری حیوانی دارد.
نیک (Nick)	کوری گونزالس-ماکئر (Cori Gonzalez-Macuer)	قربانی انسانی که توسط پتایر به خون آشام تبدیل می شود و به گروه می پیوندد.
استو (Stu)	استو راثرفورد (Stu Rutherford)	دوست صمیمی انسانی نیک که خون آشام ها را با تکنولوژی مدرن آشنا می کند. (نقشی که قرار بود کوتاه باشد اما مهم شد)
جکی (Jackie)	جکی ون بیک (Jackie van Beek)	خدمتکار انسانی دیکن که برای خون آشام ها کار می کند به امید جاودانگی.

بازیگران با استعداد این فیلم به معنای واقعی کلمه در نقش هایشان غرق شدند. تایکا وایتیتی با ایفای نقش ویاگو، به شخصیتی حساس، دقیق و کمی عصبی جان بخشیده که تضاد کمدی اش با دنیای خشن خون آشامی، خنده های فراوانی را ایجاد می کند. جامین کلمنت در نقش ولادیسلاو، یک دیکتاتور سابق که اکنون درگیر مسائل هیولای درونش است، بازی قدرتمندی ارائه می دهد که لحظات سورئال و خنده دار زیادی را به ارمغان می آورد. جاناتان برو با نقش دیکن، خون آشام شورشی و خودخواه، به خوبی جنبه های مختلف یک موجود باستانی اما درگیر بحران های هویتی را به تصویر می کشد. بن فرنشام نیز با گریم سنگین خود در نقش پتایر، ادای احترامی بصری به ریشه های سینمای خون آشامی می کند.

شیمی بین این چهار بازیگر اصلی، به خصوص در صحنه های بداهه، یکی از نقاط قوت بی بدیل فیلم است. آن ها توانسته اند ویژگی های انسانی مانند حسادت، دوستی، دلتنگی و تلاش برای بقا را در قالب موجوداتی ماورایی به گونه ای نمایش دهند که مخاطب با آن ها احساس نزدیکی کند. این نقش آفرینی ها فراتر از صرفاً اجرای یک دیالوگ هستند؛ آن ها به شخصیت ها عمق بخشیده و کمدی فیلم را از موقعیت های سطحی به طنزی هوشمندانه و لایه لایه ارتقا می دهند.

آنچه در سایه ها انجام می دهیم با هوشمندی تمام، کلیشه های ژانر وحشت را در هم می شکند و با نگاهی تازه، زندگی روزمره موجودات شب را به سوژه ای برای خنده و تفکر تبدیل می کند.

عناصر کلیدی در موفقیت آنچه در سایه ها انجام می دهیم

فیلم معرفی فیلم آنچه در سایه ها انجام می دهیم (What We Do in the Shadows) به دلیل برخورداری از چندین عنصر خلاقانه و نوآورانه، به سرعت جایگاه خود را به عنوان یک کمدی کالت تثبیت کرد. این عناصر نه تنها فیلم را از سایر آثار ژانر متمایز می کنند، بلکه به آن عمق و ماندگاری می بخشند.

الف) سبک مستندنما (Mockumentary) و تأثیر آن بر کمدی

یکی از برجسته ترین ویژگی های فیلم، استفاده هوشمندانه از فرمت مستندنما (mockumentary) است. این سبک، با تقلید از ساختار و تکنیک های فیلم های مستند (مانند مصاحبه های مستقیم با دوربین، صدای راوی خارج از صحنه و دنبال کردن سوژه ها توسط گروه فیلمبرداری)، به مخاطب این حس را می دهد که در حال تماشای رویدادهای واقعی است. در آنچه در سایه ها انجام می دهیم، این فرمت به ابزاری قدرتمند برای ایجاد طنز تبدیل می شود. تضاد بین ماهیت فانتزی و ماورایی خون آشام ها و شیوه روایت واقع گرایانه مستند، موقعیت های کمدی بی نظیری را خلق می کند.

لحظاتی که شخصیت ها به سمت دوربین نگاه می کنند، با گروه فیلمبرداری تعامل دارند، یا در مصاحبه ها از تجربیات چند صد ساله خود می گویند اما درگیر مشکلات پیش پاافتاده زندگی مدرن هستند، به کمدی فیلم عمق می بخشند. این رویکرد به تماشاگر اجازه می دهد تا با موجودات خون خوار احساس همذات پنداری کند و آن ها را نه فقط به عنوان هیولا، بلکه به عنوان افرادی با مشکلات روزمره، علایق و شخصیت های خاص خود ببیند. این استفاده از مستندنما، اثری کاملاً متفاوت از ژانر کمدی خون آشامی ارائه می دهد و به فیلم وجهه ای تازه می بخشد.

ب) طنز موقعیت و هجو ژانر خون آشامی

آنچه در سایه ها انجام می دهیم یک شاهکار طنز موقعیت و هجو هوشمندانه است. فیلم با زیرکی به کلیشه های رایج و تثبیت شده فیلم های خون آشامی می پردازد و آن ها را به طرز خنده داری به چالش می کشد. از جمله شوخی های معروف می توان به مشکل خون آشام ها در وارد شدن به خانه های انسانی بدون دعوت شدن، تأثیر نور خورشید و راه های محافظت از آن، یا حتی تضاد بین قدرت های ماورایی آن ها (مانند پرواز و هیپنوتیزم) و ناتوانی شان در انجام کارهای ساده ای مانند تقسیم کارهای خانه اشاره کرد.

ارجاعات متعددی به سایر فیلم های خون آشامی مشهور و فرهنگ عامه نیز در سراسر فیلم به چشم می خورد. این ارجاعات، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، نه تنها برای طرفداران ژانر لذت بخش هستند، بلکه لایه های جدیدی از طنز و هوشمندی را به فیلم اضافه می کنند. سازندگان با احترام به ریشه های ژانر، در عین حال به آن نگاهی تازه و منتقدانه دارند که هم باعث خنده می شود و هم به نوعی بازتعریف می کند که یک فیلم خون آشامی می تواند چه ابعادی داشته باشد. این رویکرد طنزآمیز به کلیشه ها، فیلم را به یک تجربه سرگرم کننده و در عین حال عمیق تبدیل کرده است.

ج) طراحی بصری و موسیقی متن

علاوه بر فیلمنامه قوی و بازی های درخشان، آنچه در سایه ها انجام می دهیم از نظر بصری و شنیداری نیز قابل تأمل است. طراحی صحنه، به ویژه خانه قدیمی و گوتیک که خون آشام ها در آن زندگی می کنند، به خوبی اتمسفر مورد نیاز را برای روایت این داستان فراهم می آورد. این خانه با دکوراسیون کهنه، تاریک و پر از اشیاء قدیمی، به خودی خود کاراکتری مجزا در فیلم محسوب می شود و تضادی جذاب با موقعیت های کمدی مدرن ایجاد می کند.

موسیقی متن فیلم نیز نقش مهمی در تقویت جنبه های کمدی و گاهی دراماتیک آن ایفا می کند. آهنگ You’re Dead اثر نورما تانیگا که در تیتراژ ابتدایی پخش می شود، به سرعت به یکی از نمادهای فیلم تبدیل شده و فضای کمدی سیاه و خنده دار آن را از همان ابتدا به مخاطب القا می کند. انتخاب هوشمندانه آهنگ ها، به ویژه آهنگ های استفاده شده در تریلر و پایان فیلم، به همراه موسیقی متن اصلی ساخته پلن 9 (Plan 9)، به تکمیل تجربه سینمایی مخاطب کمک شایانی می کند. این ترکیب هنرمندانه از عناصر بصری و شنیداری، فیلم را به اثری منسجم و به یادماندنی تبدیل کرده است.

میراث و جایگاه فیلم: از کالت کلاسیک تا فرنچایز جهانی

معرفی فیلم آنچه در سایه ها انجام می دهیم (What We Do in the Shadows) پس از اکران اولیه در جشنواره ساندنس ۲۰۱۴، به سرعت مورد استقبال منتقدان و مخاطبان قرار گرفت و با کسب امتیازات بالا در سایت هایی نظیر Rotten Tomatoes (۹۶٪) و Metacritic (۷۶ از ۱۰۰)، به یک کالت کلاسیک تبدیل شد. این فیلم نه تنها به خاطر طنز بی نظیر و سبک نوآورانه اش تحسین شد، بلکه به عنوان اثری که الهام بخش بسیاری از فیلمسازان و نویسندگان در ژانر کمدی ترسناک بود، جایگاه ویژه ای یافت.

تاثیرگذاری این فیلم فراتر از یک اثر سینمایی مستقل رفت و به سرعت به یک فرنچایز What We Do in the Shadows محبوب تبدیل شد. در سال ۲۰۱۸، اولین اسپین آف تلویزیونی با عنوان Wellington Paranormal از دل این جهان کمدی بیرون آمد. این سریال، داستان افسران پلیسی را دنبال می کند که در صحنه های جرم ماوراءالطبیعه در ولینگتون تحقیق می کنند و طنز خاص خود را دارد.

اما اوج موفقیت این فرنچایز با سریال What We Do in the Shadows رقم خورد که از سال ۲۰۱۹ از شبکه FX پخش شد. این سریال که توسط خود وایتیتی و کلمنت تهیه شده، با حفظ سبک و لحن فیلم اصلی، به زندگی گروهی دیگر از خون آشام های هم خانه، این بار در استاتن آیلند نیویورک می پردازد. سریال نه تنها مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و جوایز متعددی از جمله جایزه امی را کسب کرد، بلکه توانست مخاطبان جدیدی را جذب کند و محبوبیت جهان آنچه در سایه ها انجام می دهیم را به اوج برساند. این سریال نمونه ای نادر از اقتباس تلویزیونی است که توانسته به اندازه منبع اصلی خود موفق و خلاقانه عمل کند.

علاوه بر اسپین آف های تلویزیونی، بحث ساخت دنباله ای سینمایی با تمرکز بر گرگینه های فیلم اصلی با عنوان We’re Wolves نیز مطرح شد. اگرچه این پروژه هنوز به مرحله تولید نرسیده و تایکا وایتیتی و جامین کلمنت بارها به طنز به تعویق افتادن آن اشاره کرده اند، اما این موضوع نشان از پتانسیل بالای این جهان داستانی برای گسترش دارد. فیلم What We Do in the Shadows 2014 نه تنها یک کمدی فراموش نشدنی است، بلکه نقطه ی شروعی برای یک جهان داستانی غنی و پرطرفدار است که تماشای آن برای درک کامل این فرنچایز ضروری است.

این فیلم به ما نشان می دهد که حتی موجوداتی که هزاران سال عمر کرده اند، در برابر قبض آب و برق و تقسیم کارهای خانه، چقدر می توانند دست و پا چلفتی باشند.

نتیجه گیری: چرا آنچه در سایه ها انجام می دهیم یک کمدی بی زمان است؟

معرفی فیلم آنچه در سایه ها انجام می دهیم (What We Do in the Shadows) فراتر از یک کمدی ترسناک ساده است؛ این فیلم یک اثر هوشمندانه، خلاقانه و بی نهایت سرگرم کننده است که به زیبایی از پتانسیل ژانر کمدی خون آشامی بهره برداری کرده است. تایکا وایتیتی و جامین کلمنت با ترکیب منحصربه فرد طنز مستندنما و هجو ژانر، توانستند برداشتی تازه و انسانی از اسطوره ی خون آشام ها ارائه دهند. این فیلم، با شخصیت های به یادماندنی، دیالوگ های بداهه وار درخشان و موقعیت های کمدی هوشمندانه، مخاطب را به خنده و تفکر وامی دارد.

این فیلم نه تنها برای علاقه مندان به ژانر ترسناک یا کمدی سیاه، بلکه برای هر کسی که به دنبال تجربه ای متفاوت و به یادماندنی از سینما است، یک انتخاب فوق العاده محسوب می شود. آنچه در سایه ها انجام می دهیم به ما نشان می دهد که حتی موجوداتی باستانی و قدرتمند، در مواجهه با چالش های زندگی روزمره و فناوری های مدرن، چقدر می توانند آسیب پذیر و خنده دار باشند. این اثر نه تنها توانست به سرعت به یک کالت کلاسیک تبدیل شود، بلکه با خلق یک فرنچایز What We Do in the Shadows موفق، اثری ماندگار از خود در تاریخ سینما و تلویزیون بر جای گذاشت. تماشای این فیلم، دروازه ای به سوی دنیایی پر از خنده، هوشمندی و نگاهی تازه به ابهت و مضحکه ی موجودات شب است.