خلاصه کتاب روانشناسی در کار و سازمان ها ( نویسنده کلود لوموان )

«خلاصه کتاب روانشناسی در کار و سازمان ها» اثر کلود لوموان، به بررسی جامع تعاملات فرد و سازمان می پردازد. این کتاب با رویکردی نوین، نقش روانشناسی صنعتی و سازمانی را در بهبود بهره وری، رضایت شغلی، و ارتقاء رفاه کارکنان در محیط کار مدرن تحلیل می کند. بینش های عمیق لوموان برای متخصصان و دانشجویان این حوزه ضروری است.

مقدمه: سفری به دنیای روانشناسی کار و سازمان

کتاب «روانشناسی در کار و سازمان ها»، اثری برجسته از کلود لوموان، یکی از متون مرجع در زمینه روانشناسی صنعتی و سازمانی محسوب می شود. این کتاب نه تنها به دانشجویان و پژوهشگران این حوزه، بلکه به مدیران و متخصصان منابع انسانی دیدگاهی عمیق و کاربردی ارائه می دهد. کلود لوموان، استاد برجسته روانشناسی و رئیس انجمن بین المللی روانشناسی کار به زبان فرانسه، با تخصص و تجربه خود، به زیبایی هرچه تمام تر، پیچیدگی های تعامل انسان و محیط کار را شکافته است. اهمیت روانشناسی صنعتی و سازمانی در دنیای کنونی که سازمان ها با چالش های بی شماری در زمینه مدیریت نیروی انسانی، حفظ بهره وری و ارتقاء رضایت کارکنان روبرو هستند، بیش از پیش نمایان می شود. این حوزه به سازمان ها کمک می کند تا با درک عمیق تر رفتار انسان در محیط کار، نه تنها به اهداف سازمانی دست یابند، بلکه کیفیت زندگی شغلی کارکنان خود را نیز بهبود بخشند. این خلاصه به منظور ارائه درکی عمیق از مفاهیم اصلی، نظریه ها و رویکردهای کلیدی مطرح شده در کتاب لوموان تهیه شده است، تا خواننده را برای کاربرد عملی این بینش ها آماده سازد و به عنوان منبعی قابل اعتماد برای دسترسی سریع به چکیده محتوای این اثر ارزشمند عمل کند.

روانشناسی در کار و سازمان ها: یک تعریف نوین

کلود لوموان در کتاب خود، تعریفی جامع و متمایز از روانشناسی صنعتی و سازمانی ارائه می دهد که فراتر از صرف تمرکز بر فعالیت های شغلی است. از دیدگاه او، این رشته نه تنها به خود کار، بلکه به تمامی ادراکات، تأثیرات متقابل و بازنمایی های ذهنی وابسته به فعالیت های انجام شده توسط افراد در محدوده کاری و همچنین ساختار سازمان هایی که افراد در آن اشتغال دارند، می پردازد. این رویکرد، تفاوت آشکاری با دیدگاه های صرفاً مدیریتی یا جامعه شناختی دارد؛ در حالی که مدیریت بیشتر بر «چگونگی کارکرد سیستم سازمان» و جامعه شناسی بر «ساختارها و پدیده های اجتماعی کلان» تمرکز دارد، روانشناسی صنعتی و سازمانی لوموان، نقطه ثقل خود را بر «فرد در داخل سیستم» قرار می دهد.

این دیدگاه بر این اصل تأکید دارد که رفتار فرد را نمی توان در انزوا و جدای از سیستمی که در آن فعالیت می کند، بررسی کرد. در واقع، فرد همواره در تعامل پویا با محیط سازمانی خود است و این تعاملات دوسویه، رفتار، نگرش ها و عملکرد او را شکل می دهد. لوموان بر اهمیت شناخت تأثیرات متقابل فرد و سازمان تأکید می ورزد. این نگاه به منابع انسانی نه به عنوان صرفاً یک نیروی تولید یا منبع انرژی، بلکه به عنوان «انسان هایی باهمت، قابل احترام و دارای پتانسیل شکوفایی» می نگرد. هدف روانشناسی منابع انسانی از این منظر، افزایش صرف کارکرد افراد نیست، بلکه ایجاد «شرایط رشد انسانی» در فعالیت کاری و سازمان است تا پیشرفت های فنی و انسانی به صورت هم افزا در کنار یکدیگر قرار گیرند و نه در تقابل با هم.

روانشناسی به عنوان یک علم و کاربرد آن در کار و سازمان ها روی اشخاص، فعالیت، رفتار و بازنمایی های ذهنی آن ها در رابطه با کار متمرکز است و هدف آن ایجاد شرایط رشد انسانی در فعالیت کاری و سازمان است.

این دوگانگی در ماهیت کار، که هم شامل اجبار و فشار می شود و هم مسیر پیشرفت فرد در یک سیستم سازمانی و ارتباطی با دیگران را فراهم می آورد، باعث می شود روانشناس همواره جایگاه فرد را در روش های مداخله و مشاهده خود مورد بازنگری قرار دهد. این رویکرد نوین، زمینه ساز درک عمیق تر از چالش ها و فرصت های پیش روی سازمان های مدرن است.

فصل اول: فرد و کار؛ تعاملات بنیادین

فصل اول کتاب کلود لوموان، به بررسی عمیق و بنیادین ارتباط فرد با ماهیت کار خود می پردازد. در این بخش، او چگونگی شکل گیری درک و بازنمایی ذهنی افراد از شغلشان را تحلیل می کند. این درک، نه تنها بر نحوه انجام وظایف، بلکه بر کل تجربه فرد از حضور در محیط کار تأثیر می گذارد. مفاهیمی چون انگیزش شغلی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی در این فصل به تفصیل مورد بحث قرار می گیرند. لوموان نشان می دهد که چگونه این سه عنصر حیاتی، با عملکرد فرد در ارتباط مستقیم هستند و می توانند تفاوت چشمگیری در بهره وری و پایداری نیروی کار ایجاد کنند.

انگیزش شغلی از دیدگاه لوموان، تنها به عوامل مادی محدود نمی شود، بلکه شامل عوامل درونی و بیرونی متعددی است که میل به کار و تلاش را در فرد تقویت می کند. رضایت شغلی، حاصل تطابق انتظارات فرد با واقعیت های محیط کار است و نقش کلیدی در حفظ روحیه و کاهش تمایل به ترک شغل دارد. در نهایت، تعهد سازمانی به معنای دلبستگی عاطفی، هنجاری یا مستمر فرد به سازمان است که او را به ماندن و تلاش برای رسیدن به اهداف سازمان ترغیب می کند.

کتاب به بررسی نقش ادراکات فردی و بازنمایی های ذهنی در محیط کار می پردازد. هر فرد، واقعیت های شغلی خود را بر اساس تجربیات، باورها و ارزش های شخصی خود تفسیر می کند. این تفسیرها هستند که در نهایت به شکل گیری نگرش ها و رفتارهای او در محیط کار منجر می شوند. لوموان به مکانیسم های سازگاری فرد با محیط کاری و چالش های این فرآیند نیز اشاره می کند. محیط کار همواره در حال تغییر است و افراد نیازمند انعطاف پذیری برای تطابق با شرایط جدید هستند. این سازگاری می تواند شامل یادگیری مهارت های جدید، پذیرش تغییرات سازمانی یا حتی بازتعریف نقش شغلی باشد. درک این تعاملات بنیادین، گامی اساسی در ایجاد محیط کاری سالم و کارآمد است که هم به نفع کارکنان و هم به نفع سازمان است.

فصل دوم: کارکنان در سازمان؛ پویایی های گروهی و روابط بین فردی

فصل دوم کتاب «روانشناسی در کار و سازمان ها» به روابط انسانی و پویایی های پیچیده گروهی در محیط کار اختصاص دارد. لوموان در این بخش، اهمیت روابط انسانی و ارتباطات مؤثر در سازمان را برجسته می کند. او معتقد است که سازمان ها صرفاً مجموعه ای از افراد نیستند، بلکه شبکه هایی از تعاملات پیچیده هستند که کیفیت آن ها تأثیر مستقیمی بر عملکرد کلی سازمان دارد. ارتباطات شفاف، دوسویه و همدلانه، ستون فقرات یک محیط کاری سالم و کارآمد را تشکیل می دهد.

یکی از محورهای اصلی این فصل، پویایی های گروهی و چگونگی تشکیل تیم ها و کارایی آن هاست. لوموان به این موضوع می پردازد که چگونه افراد در گروه ها با یکدیگر تعامل می کنند، نقش ها تقسیم می شوند، و چگونه انسجام گروهی و هنجارهای آن، بر رفتار اعضا تأثیر می گذارد. او به بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت یک تیم، از جمله اهداف مشترک، اعتماد متقابل، مهارت های ارتباطی و رهبری مؤثر می پردازد. درک این پویایی ها برای ایجاد تیم های پربازده و هم افزا ضروری است.

نقش رهبری و سبک های مختلف آن در شکل گیری رفتار کارکنان نیز بخش مهمی از این فصل را تشکیل می دهد. لوموان رهبری را تنها یک جایگاه رسمی نمی داند، بلکه آن را فرآیندی می بیند که از طریق آن، افراد بر یکدیگر تأثیر می گذارند. سبک های مختلف رهبری، از رهبری تحول آفرین و مشارکتی گرفته تا رهبری خودکامه، می توانند تأثیرات متفاوتی بر انگیزه، رضایت و عملکرد کارکنان داشته باشند. او بر اهمیت رهبری که بتواند به نیازهای روانشناختی کارکنان توجه کند و محیطی حمایتی ایجاد نماید، تأکید می کند.

در نهایت، فصل دوم به موضوع حیاتی مدیریت تعارضات بین فردی و سازمانی و راهکارهای روانشناختی برای حل آن ها می پردازد. تعارض، بخشی گریزناپذیر از هر محیط انسانی است، اما نحوه مدیریت آن می تواند سازنده یا مخرب باشد. لوموان راهبردهای مختلفی را برای شناسایی ریشه های تعارض، میانجی گری و دستیابی به راه حل های پایدار ارائه می دهد که بر پایه درک عمیق از روانشناسی فردی و گروهی بنا شده اند. این راهکارها به سازمان ها کمک می کنند تا تعارضات را به فرصت هایی برای رشد و بهبود روابط تبدیل کنند.

فصل سوم: شرایط کاری؛ تأثیر محیط بر عملکرد و رفاه

فصل سوم کتاب لوموان، به تحلیل دقیق و چندوجهی شرایط کاری و تأثیر آن بر عملکرد و رفاه کارکنان اختصاص دارد. لوموان در این بخش، عوامل محیطی را به سه دسته اصلی تقسیم می کند: عوامل فیزیکی (مانند نور، دما، صدا و فضای کاری)، عوامل روانی (مانند فشار کاری، عدم قطعیت نقش، و حمایت اجتماعی) و عوامل اجتماعی (مانند روابط با همکاران و سرپرستان، و فرهنگ سازمانی). او به روشنی توضیح می دهد که چگونه هر یک از این عوامل، به صورت مستقل و در تعامل با یکدیگر، می توانند بر سلامت جسمی و روانی، رضایت و بهره وری کارکنان تأثیر بگذارند.

یکی از موضوعات محوری این فصل، استرس شغلی است. لوموان علل مختلف استرس شغلی، از جمله حجم بالای کار، عدم کنترل بر وظایف، ابهام در نقش ها، و محیط های کاری خصمانه را بررسی می کند. او همچنین به پیامدهای گسترده استرس شغلی، نظیر فرسودگی شغلی، کاهش عملکرد، مشکلات جسمی و روانی، و افزایش غیبت کارکنان اشاره دارد. در ادامه، راهبردهای مقابله با استرس، هم در سطح فردی (مانند مدیریت زمان و تکنیک های آرامش بخش) و هم در سطح سازمانی (مانند بازطراحی شغل و برنامه های حمایت اجتماعی) مورد بحث قرار می گیرد.

اهمیت بهداشت روان در محیط کار و نقش سازمان در ارتقاء آن نیز مورد تأکید است. لوموان استدلال می کند که سازمان ها مسئولیت اخلاقی و عملی در قبال سلامت روانی کارکنان خود دارند. محیط کاری که سلامت روان را ارتقاء می دهد، نه تنها به نفع فرد است، بلکه به افزایش انگیزه، تعهد و بهره وری کلی سازمان نیز منجر می شود. این شامل فراهم آوردن حمایت های روانشناختی، کاهش عوامل استرس زا و ایجاد فرهنگی است که در آن، گفتگو درباره مسائل سلامت روان، تابو نباشد.

نهایتاً، فصل سوم به موضوع طراحی شغل و ارگونومی از دیدگاه روانشناسی می پردازد. لوموان نشان می دهد که چگونه طراحی بهینه شغل، با توجه به توانایی ها، نیازها و محدودیت های روانشناختی انسان، می تواند به افزایش رضایت، کاهش خستگی و بهبود عملکرد منجر شود. ارگونومی، به عنوان علمی که به تناسب بین انسان و محیط کار می پردازد، نقش مهمی در پیشگیری از آسیب های جسمی و روانی و ارتقاء راحتی و کارایی در محیط کار ایفا می کند.

فصل چهارم: راه های پیشرفت اخیر و مشکلات نوین؛ چالش های هزاره سوم

فصل چهارم کتاب کلود لوموان، به پویایی ها و تحولات جاری در دنیای کار و چالش های روانشناختی نوظهور در هزاره سوم می پردازد. این بخش، نگاهی آینده نگرانه به تحولات جدید در دنیای کار دارد که شامل جهانی شدن اقتصاد، پیشرفت های سریع فناوری، و ظهور الگوهای کاری نوین مانند کار از راه دور و مشاغل پاره وقت است. لوموان به این نکته اشاره می کند که این تغییرات، در کنار فرصت های جدید، چالش های روانشناختی نوظهوری را نیز برای سازمان ها و کارکنان به همراه آورده اند.

یکی از این چالش ها، افزایش پیچیدگی و عدم قطعیت در محیط کار است که می تواند منجر به افزایش استرس و ناامنی شغلی شود. فناوری های جدید، در حالی که بهره وری را افزایش می دهند، می توانند به مرزهای محو بین کار و زندگی شخصی دامن بزنند و چالش های جدیدی در زمینه تعادل کار و زندگی ایجاد کنند. گسترش کار از راه دور نیز، مسائل جدیدی در مورد ارتباطات، انسجام تیمی و نظارت بر عملکرد مطرح می کند که نیازمند رویکردهای روانشناختی نوین برای مدیریت آن هاست.

لوموان بر نیاز به رویکردهای نوین در مواجهه با تغییرات سازمانی تأکید می کند. او معتقد است که سازمان ها برای بقا و موفقیت در این فضای متغیر، باید انعطاف پذیری سازمانی را در اولویت قرار دهند و رویکردهای سنتی مدیریت منابع انسانی را بازنگری کنند. این امر شامل توسعه مهارت های سازگاری در کارکنان، ترویج فرهنگ یادگیری مستمر و ایجاد ساختارهای سازمانی چابک تر است.

موفقیت در دنیای کار هزاره سوم نیازمند درک عمیق تحولات، انعطاف پذیری سازمانی و رویکردهای نوین برای حل چالش های روانشناختی نوظهور است.

در نهایت، این فصل به موضوع مهم اخلاق در روانشناسی کار و مسئولیت اجتماعی سازمان می پردازد. لوموان بر این باور است که روانشناسان صنعتی و سازمانی و سازمان ها به طور کلی، مسئولیت اخلاقی دارند که نه تنها به دنبال سودآوری باشند، بلکه رفاه کارکنان و جامعه را نیز در نظر بگیرند. این شامل اطمینان از عدالت در استخدام و ارتقاء، حفظ حریم خصوصی کارکنان، ایجاد محیط کاری ایمن و سالم، و کمک به توسعه پایدار اجتماعی است. این دیدگاه، نقش روانشناسی را فراتر از بهبود عملکرد صرف، به سمت ایفای نقشی مؤثر در ساختن دنیای کاری انسانی تر و مسئولانه تر سوق می دهد.

فصل پنجم: مشاوره و مداخله روانشناختی؛ از نظریه تا عمل

فصل پنجم کتاب «روانشناسی در کار و سازمان ها» نوشته کلود لوموان، پلی میان نظریه و عمل در حوزه روانشناسی کاربردی در سازمان ها برقرار می کند. این فصل به تفصیل به جایگاه و نقش روانشناس سازمانی در سازمان ها می پردازد. لوموان روانشناس سازمانی را نه تنها یک متخصص نظری، بلکه یک عامل تغییر و مداخله گر می داند که می تواند با بهره گیری از دانش روانشناسی، به بهبود فرآیندهای سازمانی، حل مشکلات و ارتقاء رفاه کارکنان کمک کند. جایگاه روانشناس هم در کنار شاغلین و هم بیرون از سازمان در کنار افراد جویای کار مطرح می شود، با این هدف که روابط افراد با خودشان و دیگران برای بهبود روابط اجتماعی و جلوگیری از درگیری و مشکل در محیط کاری بررسی شود.

در این بخش، انواع مداخلات روانشناختی تشریح می شود. این مداخلات می توانند شامل موارد زیر باشند:

• مشاوره: ارائه راهنمایی و پشتیبانی به افراد یا گروه ها برای مواجهه با چالش های شغلی، استرس یا مسائل بین فردی.
• آموزش و توسعه: طراحی و اجرای برنامه های آموزشی برای ارتقاء مهارت ها، دانش و نگرش کارکنان در حوزه هایی مانند رهبری، ارتباطات، مدیریت استرس و کار تیمی.
• توسعه سازمانی (OD): فرآیندهای برنامه ریزی شده برای بهبود اثربخشی کلی سازمان از طریق تغییر در ساختارها، فرهنگ و فرآیندهای سازمانی.
• ارزیابی: استفاده از ابزارهای روان سنجی برای ارزیابی عملکرد، پتانسیل، شخصیت و مهارت های افراد به منظور استخدام، ارتقاء یا برنامه های توسعه.
• حل تعارض: میانجی گری و تسهیل فرآیندهای حل تعارضات در سطح فردی، گروهی یا سازمانی.

لوموان همچنین بر روش های تحقیق در روانشناسی کار و اهمیت رویکرد علمی تأکید می ورزد. او معتقد است که مداخلات روانشناختی باید بر پایه شواهد علمی و نتایج تحقیقات دقیق صورت گیرد. این شامل استفاده از روش های تحقیق کمی و کیفی برای شناسایی ریشه های مسائل، ارزیابی اثربخشی مداخلات و توسعه دانش جدید در این حوزه است. او بیان می کند که مسائل مطرح شده در سازمان به پیشامدهای روزمره در آن بستگی دارد و همین مسائل است که موضوع تحقیق را به وجود می آورد. با حل وفصل این مسائل راهکارهای تازه و کارآمدتری پدیدار می گردد که در وضعیت های پیچیده سازمانی مورد استفاده قرار می گیرد.

فصل پنجم به چگونگی تجزیه و تحلیل مسائل سازمانی و ارائه راه حل های مؤثر می پردازد. این شامل فرآیند تشخیص نیازها، جمع آوری داده ها، تحلیل آن ها، و طراحی و اجرای راهکارهای متناسب با چالش های خاص هر سازمان است. لوموان تأکید می کند که روانشناس سازمانی باید توانایی تفکر سیستمی و درک پیچیدگی های روابط انسانی در محیط کار را داشته باشد تا بتواند مداخلاتی را طراحی کند که هم از نظر روانشناختی صحیح و هم از نظر سازمانی عملی باشند. این رویکرد عملی و مبتنی بر شواهد، روانشناسی کار را به ابزاری قدرتمند برای تحول و بهبود در سازمان ها تبدیل می کند.

نتیجه گیری: پیام های کلیدی و کاربردهای عملی کتاب لوموان

کتاب «روانشناسی در کار و سازمان ها» اثر کلود لوموان، نه تنها یک منبع آکادمیک، بلکه راهنمایی جامع برای درک و بهبود تعاملات انسانی در محیط کار است. پیام های کلیدی این کتاب بر دیدگاه انسان محور لوموان در مدیریت منابع انسانی تأکید دارد؛ رویکردی که کارکنان را نه صرفاً به عنوان ابزاری برای تولید، بلکه به عنوان انسان هایی با کرامت، نیازها، انگیزه ها و پتانسیل های بی شمار برای رشد می بیند. لوموان به ما می آموزد که موفقیت پایدار سازمان ها، در گرو توجه عمیق به ابعاد روانشناختی کار است.

از مهمترین درس های این کتاب می توان به درک متقابل فرد و سازمان، اهمیت روابط انسانی و پویایی های گروهی، نقش حیاتی شرایط کاری بر رفاه و عملکرد، و ضرورت مواجهه پویا با چالش های نوظهور اشاره کرد. کاربردهای عملی بینش های این کتاب برای مدیران و کارکنان بی شمار است. مدیران می توانند با به کارگیری این اصول، محیط هایی ایجاد کنند که انگیزه، رضایت و تعهد کارکنان را افزایش دهد. این شامل طراحی شغل بر اساس نیازهای روانشناختی، ایجاد سیستم های ارتباطی شفاف، مدیریت مؤثر تعارضات، و ارائه حمایت های لازم برای بهداشت روان کارکنان است.

برای کارکنان نیز، این کتاب کمک می کند تا درک بهتری از ماهیت شغل خود، پویایی های تیم کاری و تأثیر محیط بر خود داشته باشند. این آگاهی می تواند به آن ها کمک کند تا چالش های شغلی را بهتر مدیریت کنند، به دنبال فرصت های رشد باشند و در نهایت، کیفیت زندگی شغلی خود را بهبود بخشند.

بینش های عمیق کلود لوموان در کتاب روانشناسی در کار و سازمان ها، مدیران و کارکنان را قادر می سازد تا با درک بهتر ابعاد انسانی کار، به سوی بهره وری پایدار و رفاه متقابل گام بردارند.

در مجموع، کتاب لوموان چراغ راهی است برای تمامی کسانی که به دنبال ایجاد محیط های کاری انسانی تر، پویاتر و کارآمدتر هستند. این اثر، نشان می دهد که سرمایه گذاری بر روانشناسی انسانی در سازمان، نه تنها یک هزینه، بلکه یک سرمایه گذاری استراتژیک برای موفقیت بلندمدت است.

چرا مطالعه این خلاصه (و یا کتاب اصلی) برای شما ضروری است؟

مطالعه این خلاصه جامع از کتاب «روانشناسی در کار و سازمان ها» اثر کلود لوموان، برای طیف وسیعی از مخاطبان، ارزشی بی بدیل دارد. برای دانشجویان رشته های روانشناسی، مدیریت منابع انسانی و مهندسی صنایع، این خلاصه به مثابه یک نقشه راه برای درک سریع مفاهیم کلیدی و مرور مطالب برای امتحانات و پروژه ها عمل می کند. بدون نیاز به صرف زمان زیاد برای مطالعه کامل کتاب، می توانید به عمق مفاهیم اصلی دست یابید و پایه های دانش خود را در این حوزه تقویت کنید.

برای مدیران و متخصصان منابع انسانی، این مقاله منبعی کاربردی برای یافتن بینش های عملی است. چالش هایی مانند مدیریت تعارضات، افزایش انگیزه کارکنان، مقابله با استرس شغلی و ایجاد محیط کاری سالم، مسائلی روزمره در سازمان ها هستند. این خلاصه، راهکارهایی را بر اساس نظریات معتبر روانشناسی ارائه می دهد که می توانید مستقیماً در محیط کار خود به کار ببرید و به بهبود عملکرد و رفاه کارکنان کمک کنید. مشاوران سازمانی نیز می توانند از این خلاصه برای گسترش دایره دانش خود و ارائه مشاوره های مؤثرتر به مشتریانشان بهره ببرند.

همچنین، برای اساتید و پژوهشگران، این خلاصه می تواند به عنوان یک مرجع سریع و دقیق برای یادآوری نکات اصلی کتاب یا ارجاع دادن دانشجویان به محتوای مفید مورد استفاده قرار گیرد. حتی اگر شما صرفاً به مباحث روانشناسی کاربردی و درک بهتر تعاملات انسانی در محیط کار علاقه مند هستید، این مقاله به شما کمک می کند تا نگاهی تخصصی و جامع به یکی از مهمترین حوزه های روانشناسی کاربردی داشته باشید.

در نهایت، اگرچه این خلاصه تلاش کرده است تا عمیق ترین و کاربردی ترین نکات کتاب را پوشش دهد، اما برای درک کامل جزئیات، مطالعه رویکردهای تحلیلی و ظرایف مطرح شده توسط لوموان، مطالعه کامل کتاب اصلی اکیداً توصیه می شود. این خلاصه، دروازه ای است به دنیای پیچیده و حیاتی روانشناسی کار و سازمان، که شما را برای غواصی عمیق تر در این اقیانوس دانش ترغیب می کند.