بانک ملی ایران

بانک ملی ایران، به عنوان نخستین و بزرگترین بانک دولتی کشور، نقشی بی بدیل در شکل گیری و توسعه اقتصاد نوین ایران ایفا کرده است. این نهاد مالی که ریشه های عمیقی در تاریخ معاصر کشور دارد، با ارائه ی طیف وسیعی از خدمات بانکی و مالی به تمامی اقشار جامعه و بخش های اقتصادی، به ستونی مستحکم در نظام پولی و بانکی تبدیل شده است. بانک ملی ایران فراتر از یک مؤسسه مالی، در حوزه های اجتماعی، فرهنگی و فناورانه نیز حضوری فعال و تأثیرگذار داشته و همواره در مسیر پیشرفت و نوآوری گام برداشته است.

ریشه ها و شکوفایی: تاریخچه بانک ملی ایران

تأسیس بانک ملی ایران، نتیجه ی آرزویی دیرینه برای استقلال مالی کشور و رهایی از نفوذ بانک های خارجی بود که در طول تاریخ معاصر ایران بارها مطرح شد و سرانجام به تحقق پیوست.

آرمان ملی و تلاش های اولیه

اندیشه تأسیس یک بانک ملی با سرمایه ایرانی، نخستین بار در سال ۱۲۵۸ شمسی توسط محمدحسن امین الضرب، صراف بزرگ آن دوران، به ناصرالدین شاه قاجار پیشنهاد شد. این طرح، با وجود اهمیت استراتژیک آن، به دلیل کارشکنی قدرت های خارجی و عوامل داخلی، جامه عمل نپوشید و در عوض، بانک شاهنشاهی با سرمایه خارجی در ایران آغاز به کار کرد. پس از استقرار مشروطیت و در پی نابسامانی های مالی کشور، در ۲۳ آبان ۱۲۸۵ شمسی، میرزا ابوالقاسم ناصرالملک، وزیر مالیه وقت، پیشنهاد دریافت وام از کشورهای اروپایی را مطرح کرد. این پیشنهاد با مخالفت شدید نمایندگان مجلس شورای ملی روبرو شد که زخم خورده از وام های گذشته و نفوذ بانک های بیگانه بودند. در پی این مخالفت ها و با فوران احساسات ملی، نمایندگان مجلس در نهم آذر همان سال، تأسیس بانک ملی را با هدف قطع نفوذ اقتصادی و سیاسی بانک های خارجی و ساماندهی اوضاع مالی خزانه خواستار شدند. جمعی از بازرگانان و صرافان نیز تعهد مشارکت در سرمایه این بانک را پذیرفتند. اما تحولات ناگهانی سیاسی، انعقاد قرارداد ۱۹۰۷ میلادی بین روسیه و انگلیس و تقسیم ایران به مناطق نفوذ، و سپس آغاز جنگ جهانی اول، تمامی تلاش ها را متوقف کرد و این آرزوی ملی سال ها به تعویق افتاد.

تولد یک نهاد ملی

پس از پایان جنگ جهانی اول و برقراری نسبی ثبات در کشور، آرتور میلسپو، مستشار مالی آمریکایی که برای ساماندهی وضعیت مالی ایران دعوت شده بود، طرح تأسیس بانک ملی را مجدداً تدوین و به دولت پیشنهاد داد. بر اساس این پیشنهاد، در سال ۱۳۰۵ قوانینی برای تأمین سرمایه اولیه بانک از محل فروش خالصه جات (املاک دولتی) و جواهرات دولتی به تصویب رسید و لایحه تأسیس آن در چهاردهم اردیبهشت ۱۳۰۶ توسط مجلس شورای ملی تصویب شد. در ابتدا قرار بود از مستشاران آمریکایی استفاده شود، اما سپس تصمیم بر استخدام کارشناسان آلمانی یا سوئیسی گرفته شد. اساسنامه بانک در چهاردهم تیر ۱۳۰۷ به تصویب کمیسیون مالیه رسید و سرانجام در روز سه شنبه، بیستم شهریور ۱۳۰۷، بانک ملی ایران با سرمایه اولیه ۲۰ میلیون ریال (۲ میلیون تومان) در تهران رسماً فعالیت خود را آغاز کرد.

نخستین مدیرعامل بانک ملی، کورت لیندن بلات آلمانی و معاون او فوگل بودند که به همراه هفتاد کارشناس آلمانی به ایران آمدند. لیندن بلات پیش از این در بانک ملی بلغارستان مشغول به کار بود. در تابستان ۱۳۱۱، پس از برکناری تیمورتاش و محاکمه او به اتهامات مالی، پای مدیرعامل بانک ملی نیز به میان کشیده شد و لیندن بلات برکنار و از ایران اخراج گردید.

پیشرفت و تثبیت جایگاه

بانک ملی ایران در ابتدای تأسیس، علاوه بر شعبه مرکزی در تهران، دو شعبه دیگر در بازار تهران و بندر بوشهر، که از مهم ترین مراکز بازرگانی آن زمان بود، دایر کرد. حق انحصاری چاپ اسکناس که پیش تر در انحصار بانک شاهنشاهی (متعلق به انگلیس) بود، با پرداخت ۲۰۰ هزار لیره غرامت از آن بانک سلب شد و در ۲۲ اسفند ۱۳۱۰ حق نشر اسکناس رسماً به مدت ده سال به بانک ملی ایران اعطا گردید. در فروردین ۱۳۱۱، نخستین اسکناس های بانک ملی ایران منتشر شد و از ابتدای تیرماه همان سال، اسکناس های بانک ملی به تنها پول کاغذی رایج کشور تبدیل شد. این حق تا سال ۱۳۳۹، که بانک مرکزی ایران تأسیس شد، در اختیار بانک ملی باقی ماند.

تا سال ۱۳۱۴، سرمایه بانک ملی به ۳۰ میلیون تومان رسید و با مشارکت در سرمایه گذاری شرکت هایی مانند شرکت بازرگانی و کشاورزی و ارائه وام برای احداث راه آهن، نقش فعال تری در تحولات اقتصادی و صنعتی کشور ایفا کرد. در سال ۱۳۱۷، وظایف بانک ملی گسترش یافت و به موجب اساسنامه جدید، «حفظ ارزش پول و تنظیم اعتبارات» در زمره مسئولیت های اصلی آن قرار گرفت. در همین سال، «بانک کارگشایی» و «بانک رهنی» و در سال ۱۳۱۸، «صندوق پس انداز ملی» به عنوان بخش هایی از این بانک توسعه یافتند و آغاز به کار کردند. صندوق پس انداز ملی با هدف ترویج فرهنگ پس انداز و ارائه سود بانکی به سپرده گذاران، گام مهمی در نظام بانکی برداشت.

بانک ملی در پیچ و خم های تاریخ ایران

بانک ملی ایران در دوران بحران اقتصادی ناشی از جنگ جهانی دوم و حضور نیروهای متفقین در ایران، اهمیت خود را به عنوان یک نهاد ثروتمند و کارآمد بیش از پیش نشان داد. در این سال ها، بانک به دولت وام های حیاتی پرداخت، مسئولیت برخی از سازمان ها را بر عهده گرفت و به سازمان های دیگر کمک رسانی کرد. در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت نیز، بانک ملی نقش فعالی ایفا کرد؛ قراردادهای تهاتری دولت را به اجرا درآورد و با افزایش سرمایه از محل اندوخته ها، به مبارزه با رکود در بخش های صنعتی و اقتصادی کشور کمک رساند.

پس از انقلاب اسلامی

با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی ایران، نظام بانکداری کشور دستخوش تحولات اساسی شد و با تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال ۱۳۶۲، بانک ملی ایران نیز از اول فروردین ماه ۱۳۶۳، فعالیت های خود را بر پایه تعالیم و احکام اسلامی آغاز کرد. در این دوران، برخی از ابتکارات گذشته، مانند قلک های معروف با عنوان جدید صندوق پس انداز بانک ملی ایران مجدداً معرفی شدند که مورد استقبال عموم قرار گرفت.

ستون های امروزین: ساختار و جایگاه کنونی

بانک ملی ایران در حال حاضر به عنوان یک نهاد مالی عظیم و پیچیده، از جایگاه و ابعاد گسترده ای در اقتصاد کشور و منطقه برخوردار است.

ابعاد و دستاوردهای کلان

بانک ملی ایران به عنوان بزرگترین بانک جهان اسلام و خاورمیانه شناخته می شود و نقش بی بدیلی در تأمین مالی پروژه های کلان ملی و توسعه زیرساخت های کشور ایفا می کند. این بانک در سال ۱۳۹۵ با درآمدی بالغ بر ۳۶۴.۶۵۷ میلیارد ریال، به عنوان بزرگ ترین شرکت ایرانی از نظر میزان درآمد سالیانه معرفی شد. سرمایه فعلی بانک نیز با افزایشی که در سال ۱۴۰۱ داشت، بالغ بر ۹۹۱ هزار میلیارد ریال برآورد می شود. تا پایان سال مالی ۱۳۹۵، با دارایی خالص ۷۶.۶ میلیارد دلار و شبکه گسترده ای از شعب بانکی، بزرگترین بانک ایران بر پایه میزان دارایی ها شناخته شده است. بانک ملی با بیش از ۲۶۵۷ شعبه فعال در داخل کشور و ۱۴ شعبه فعال و ۴ سابسیدری در خارج از کشور، گستره وسیعی از خدمات بانکی را در سطح ملی و بین المللی ارائه می دهد.

ارکان مدیریتی و سیاست گذاری

هیئت مدیره بانک ملی ایران متشکل از هفت عضو است که شامل مدیرعامل، رئیس هیئت مدیره و سایر اعضا می شود. این ارکان مدیریتی، مسئولیت تدوین و اجرای خط مشی ها و راهبردهای کلان بانک را بر عهده دارند. بانک ملی ایران به منظور ارتقاء فرهنگ مدیریت ریسک در تمامی سطوح کاری خود، خط مشی فرهنگ ریسک بانک ملی را تدوین و به اجرا درآورده است که در هشت بخش اصلی، چارچوب های لازم برای شناسایی، ارزیابی، کنترل و نظارت بر ریسک ها را تشریح می کند. این رویکرد نشان دهنده اهمیت پایداری و ثبات مالی در سیاست گذاری های بانک است.

خانواده بزرگ بانک ملی: شرکت های تابعه

بانک ملی ایران به منظور تکمیل زنجیره ارزش خدمات مالی و توسعه فعالیت های خود در حوزه های تخصصی، دارای شرکت های تابعه متعددی است که هر یک در بخش خاصی از اقتصاد کشور فعالیت می کنند.

شرکت داده ورزی سداد

این شرکت هلدینگ فعال در حوزه فناوری اطلاعات و بانکداری، ارائه دهنده سرویس ها و نرم افزارهای بانکی و غیربانکی، مشاوره فنی و نظارتی در حوزه فناوری اطلاعات و طراح و مجری طرح های زیرساختی (امنیت، شبکه و مرکز داده) است. داده ورزی سداد از سال ۱۳۹۳ به صورت هلدینگ اداره می شود و شامل شرکت های زیرمجموعه پارس تکنولوژی سداد، پرداخت الکترونیک سداد و فناوری اطلاعات راهبر سداد است.

شرکت چاپ و نشر بانک ملی ایران

این شرکت فعالیت خود را از سال ۱۳۱۷ با نام «بنگاه چاپخانه بانک ملی» آغاز کرد و با ارائه خدمات چاپی به سازمان های دولتی و شعب بانک ملی، به تدریج به یکی از معتبرترین چاپخانه های کشور تبدیل شد. پس از واگذاری حق نشر اسکناس به بانک ملی، این تشکیلات توسعه یافت و با اخذ مجوز نشر کتاب و مجله در سال ۱۳۷۹، به «شرکت چاپ و نشر بانک ملی ایران» تغییر نام داد. این شرکت علاوه بر چاپ اسکناس و اسناد رسمی، در چاپ کتب نفیس و نشریات نیز پیشرو است.

شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی

این شرکت که در سال ۱۳۷۰ به صورت سهامی عام تأسیس شد و در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است، یک شرکت خوشه ای (کنگلومرا) است و شامل چندین هلدینگ در حوزه های مختلف اقتصادی است. بانک ملی ایران مالک ۷۱ درصد از سهام این شرکت است و سایر سهامداران نیز از نهادهای مالی بزرگ کشور هستند. سرمایه این شرکت در چندین مرحله افزایش یافته و در حال حاضر به بیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال رسیده است.

سایر شرکت های کلیدی

• کارگزاری بانک ملی ایران
• شرکت ملی مسکن و صنایع ساختمانی
• شرکت صرافی ملی ایران
• شرکت توسعه سرمایه پیشگامان پویا
• شرکت مدیریت طرح و توسعه آینده پویا

شفافیت مالی: بدهی ها و مطالبات دولت

یکی از موضوعات مهم در بررسی جایگاه بانک ملی ایران، مسئله بدهی ها و مطالبات دولت از این بانک است. طبق گزارش های منتشر شده، دولت جمهوری اسلامی ایران بیش از ۲۲۰ هزار میلیارد ریال به بانک ملی ایران بدهکار است. این ارقام نشان دهنده عمق ارتباط و تأثیر متقابل دولت و بانک در اقتصاد ملی است و لزوم شفافیت و مدیریت صحیح این روابط را گوشزد می کند.

سبد خدمات: راهکارهای مالی برای همه

بانک ملی ایران با هدف پاسخگویی به نیازهای متنوع مشتریان خود در تمامی بخش ها، سبدی جامع از خدمات و محصولات مالی را ارائه می دهد.

سپرده ها و خدمات ریالی

بانک ملی انواع مختلفی از حساب های سپرده را برای اشخاص حقیقی و حقوقی ارائه می کند که شامل سپرده های قرض الحسنه (جاری و پس انداز) و سپرده های سرمایه گذاری (کوتاه و بلندمدت) می شود. علاوه بر این، خدماتی مانند صندوق های اجاره ای برای نگهداری اشیاء قیمتی، صدور چک تضمین شده رمزدار و چک بانکی بین بانک ها، و فروش و ارائه اوراق بهادار نیز در دسترس مشتریان قرار دارد. طرح های ویژه سپرده گذاری، مانند طرح های مسکن و طرح خدمت، با هدف حمایت از بخش های خاصی از اقتصاد و نیازهای مشتریان طراحی شده اند. همچنین، خدمات تخصصی «بانک کارگشایی» برای ارائه تسهیلات با پشتوانه طلا، از دیگر خدمات این بخش است.

تسهیلات و عقود ریالی

بانک ملی ایران طیف وسیعی از تسهیلات را در قالب عقود اسلامی و متناسب با نیازهای مختلف مشتریان ارائه می دهد. این تسهیلات شامل موارد زیر است:

• قرض الحسنه: تسهیلات ازدواج، ضروری و خرید کالا.
• عقود اسلامی: جعاله (برای تعمیر مسکن، اجرای طرح)، مشارکت مدنی، اجاره به شرط تملیک، سلف و مضاربه.
• تسهیلات خرید کالا: شامل تسهیلات خرید خودرو و کالاهای اساسی.
• طرح های ویژه تسهیلاتی: مانند طرح ویژه مسکن و تسهیلات با نرخ ترجیحی.
• ضمانت نامه های ریالی: شامل ضمانت نامه شرکت در مناقصه/مزایده و حسن انجام کار.

سپرده ها و تسهیلات ارزی

در حوزه خدمات ارزی، بانک ملی ایران انواع حساب ها و سپرده های ارزی را ارائه می کند. خدمات حواله های ارزی، سوئیفت و امکان انتقال موجودی از شعب خارج از کشور، از جمله تسهیلاتی است که برای مشتریان با نیازهای ارزی فراهم شده است. همچنین، بانک ملی در حوزه اعتبارات اسنادی (LC)، فاینانس و ریفاینانس، و صدور ضمانت نامه های ارزی، به شرکت ها و بازرگانان خدمات ارائه می دهد.

کران کارت: نوآوری در خدمات ارزی

کران کارت، نوآوری جدید بانک ملی ایران در راستای توسعه خدمات کارت های ارزی است. این کارت ریالی-ارزی نوین، برای اولین بار در کشور معرفی شده و ویژگی منحصربه فرد آن، اتصال همزمان به حساب ریالی و ارزی مشتری است. این قابلیت، امکان ارائه همزمان خدمات ریالی و ارزی را فراهم آورده و نیازهای مشتریان را در سفرهای خارجی و مبادلات بین المللی با سهولت بیشتری پاسخ می دهد.

بانکداری الکترونیک و خدمات دیجیتال

بانک ملی ایران در سالیان اخیر تمرکز ویژه ای بر توسعه بانکداری الکترونیک و دیجیتال داشته تا دسترسی مشتریان به خدمات بانکی را تسهیل کند.

معرفی جامع وب سایت (

www.bmi.ir

)

وب سایت رسمی بانک ملی ایران (

www.bmi.ir

) به عنوان درگاهی جامع، اطلاعات کاملی از خدمات و محصولات بانک را ارائه می دهد. این وب سایت با هدف کاهش مراجعات حضوری و ارائه خدمات غیرحضوری طراحی شده و دارای بخش های مختلفی از جمله «دسترسی سریع»، «خدمات الکترونیک»، «بانکداری الکترونیک» و «خدمات بانکی» است.

سامانه های کلیدی

سامانه بام: این سامانه جامع برای اشخاص حقیقی، شرکتی و سازمانی طراحی شده و طیف وسیعی از خدمات بانکی را به صورت آنلاین فراهم می کند.

همراه بانک ملی و اپلیکیشن ایوا: این اپلیکیشن ها به کاربران امکان می دهند تا بسیاری از خدمات بانکی را از طریق تلفن همراه خود انجام دهند، از جمله پرداخت قبوض، مشاهده صورتحساب و انتقال وجه.

سامانه صیادی بانک ملی: برای ثبت، تأیید، استعلام و انتقال چک های صیادی، این سامانه به مشتریان امکان می دهد تا تمامی عملیات مربوط به چک را به صورت الکترونیکی و ایمن انجام دهند.

سایر خدمات الکترونیکی

خدماتی نظیر پرداخت قبوض، مشاهده صورتحساب، محاسبه شماره شبا، درخواست دستگاه کارت خوان و درگاه پرداخت اینترنتی، و خرید شارژ سیم کارت، همگی به صورت الکترونیکی قابل انجام هستند. بانک ملی همچنین در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی خود، سرویس «صدای راهنما» و میانبرهای آسان ساز را روی دستگاه های BTM برای سرویس دهی به مشتریان نابینا فعال کرده است.

کارت های بانکی

بانک ملی ایران انواع کارت های بانکی از جمله عابربانک (کارت debit) و کارت های اعتباری را به مشتریان خود ارائه می دهد که امکان دسترسی آسان به حساب ها و انجام تراکنش های مالی روزمره را فراهم می آورد.

با بیش از ۹۰ سال سابقه، بانک ملی ایران نه تنها پیشگام در بانکداری نوین ایران بوده، بلکه همواره تلاش کرده تا با نوآوری و توسعه خدمات دیجیتال، تجربه بانکی مشتریان خود را بهبود بخشد.

بانک ملی، فراتر از یک نهاد مالی: مسئولیت های اجتماعی و میراث فرهنگی

بانک ملی ایران، فراتر از رسالت اصلی خود در حوزه مالی، همواره به عنوان یک نهاد مسئولیت پذیر اجتماعی و حافظ میراث فرهنگی کشور، نقشی فعال ایفا کرده است.

مسئولیت های اجتماعی سازمانی (CSR)

بانک ملی در حوزه های مختلف مسئولیت اجتماعی سازمانی حضوری پررنگ داشته است. از جمله این اقدامات می توان به مدرسه سازی، احداث بیمارستان ها (مانند بیمارستان بانک ملی)، آزادسازی زندانیان جرائم غیرعمد، و کمک به آسیب دیدگان بلایای طبیعی نظیر زلزله زدگان اشاره کرد. همچنین این بانک در حمایت از فعالیت های فرهنگی و ورزشی (مانند باشگاه بانک ملی و برگزاری مسابقات) مشارکت فعال دارد. در سال های اخیر، بانک ملی برای ارائه خدمات بانکی به افراد دارای معلولیت، سرویس صدای راهنما و میانبرهای آسان ساز را روی دستگاه های BTM برای سرویس دهی به مشتریان نابینا فعال کرده است.

کودکان، فردای ایرانند: طرح مشترک با زنجیره امید

این طرح مشترک با مؤسسه خیریه زنجیره امید، با هدف ساخت یک بیمارستان ۵۴۰ تختخوابی تخصصی کودکان در منطقه جوادیه تهران آغاز شده است. این بیمارستان برای فراهم کردن خدمات پزشکی و درمانی برای کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال بی بضاعت و نیازمند با بیماری های قلبی، ارتوپدی و ناهنجاری های ترمیمی تأسیس می شود. بانک ملی ایران با شعار «کودکان، فردای ایرانند» پیشقدم شده تا با کمک خیرین و کارکنان خود در تأمین هزینه های ساخت و تجهیز این بیمارستان مشارکت کند.

کانون جوانه های بانک ملی ایران

کانون جوانه های بانک ملی ایران، طرحی در راستای مسئولیت اجتماعی بانک است که از سال ۱۳۹۲ با هدف آموزش سواد مالی و ارتقای دانش پولی و بانکی کودکان و نوجوانان راه اندازی شده است. این کانون با ارائه برنامه های آموزشی متنوع، برگزاری کارگاه ها و مسابقات، به نسل جوان کمک می کند تا با مفاهیم پایه مالی، نحوه مدیریت پول و اهمیت پس انداز آشنا شوند. تعداد مشتریان زیر ۱۸ سال بانک ملی ایران در سال ۱۴۰۳ به ۵ میلیون نفر رسیده است که نشان دهنده موفقیت این طرح در تربیت نسلی آگاه و مسئولیت پذیر در حوزه مالی است.

میراث فرهنگی و معماری

بانک ملی ایران نه تنها یک نهاد مالی، بلکه خود میراث دار تاریخ و فرهنگ معماری کشور است.

موزه بانک ملی ایران

موزه بانک ملی ایران که در ۲۱ تیر ۱۳۹۶ با حضور معاون اول وقت رئیس جمهوری افتتاح شد، در ساختمان تاریخی صندوق پس انداز بانک ملی قرار دارد. این ساختمان در سال ۱۳۰۷ خورشیدی در خیابان فردوسی تهران ساخته شده و در ۲۰ آذر ۱۳۷۹ به شماره ۲۹۳۰ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. معماری آن که توسط هنریش آلمانی با الهام از بناهای هخامنشی و تلفیق با معماری اروپایی طراحی شده، از نوادر معماری تهران قدیم محسوب می شود. این موزه مجموعه ای نفیس از آثار و اشیای کهن به ویژه گنجینه های بانکداری، آثار هنری، سکه، اسکناس و ادوات تاریخی بانکداری را در خود جای داده است.

بناهای تاریخی دیگر

تا کنون ۱۲ بنا از ساختمان های بانک ملی ایران به ثبت ملی رسیده اند که نشان از ارزش تاریخی و معماری آن ها دارد. از جمله این بناها می توان به ساختمان اولیه بانک ملی، زورخانه بانک ملی ایران با سردر سنگی هنری ابوالحسن خان صدیقی (پدر مجسمه سازی نوین ایران) که نقش برجسته سه خوان شاهنامه را به نمایش می گذارد، و برج آب بانک ملی ایران اشاره کرد. برج آب که در سال ۱۳۱۵ توسط کارگزاران آلمانی ساخته شد، با ارتفاع هفت طبقه برای ذخیره آب چاه ها و آبیاری فضای سبز مورد استفاده قرار می گرفت و در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۶ به شماره ۱۹۱۱ در آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آموزش و توسعه

بانک ملی ایران در زمینه آموزش و توسعه نیروی انسانی متخصص نیز فعالیت های قابل توجهی دارد. «دانشکده پرستاری بانک ملی ایران» به منظور آموزش دانشجویان پرستاری و به کارگیری آن ها در سیستم درمانی بانک ملی و سایر مراکز بهداشت درمانی در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۹۶ افتتاح شد. این دانشکده دارای واحدهای مختلفی از جمله پراتیک، آزمایشگاه، سالن کنفرانس، واحد آموزش و کتابخانه است.

پژوهش و نوآوری

بانک ملی ایران در زمینه پژوهش و مقالات علمی و دانشگاهی کشور، در رتبه اول از نظر تعداد مقالات پژوهشی نوشته شده قرار دارد. پژوهشگران مختلفی مقالات متنوعی در خصوص ابعاد گوناگون این بانک به چاپ رسانده اند. موضوعاتی نظیر «هوش مصنوعی، تحولی در شخصی سازی روابط عمومی بانک ها»، «تبیین عوامل مؤثر بر مدیریت افکار عمومی مشتریان بانک ملی ایران»، «شناسایی الگوی ذهنی مشتریان نسبت به برند بانک ملی ایران»، «ارزیابی کیفیت خدمات بانک ملی با استفاده از روش سروکوال» و «بررسی مقررات مبارزه با پولشویی و ثبات بخش بانکی در بانک ملی ایران»، از جمله پژوهش های مهمی هستند که در حوزه فعالیت ها و عملکرد بانک ملی انجام شده اند.

چالش ها، موفقیت ها و چشم انداز آینده

بانک ملی ایران در طول تاریخ خود با چالش های متعددی روبرو بوده و همواره در تلاش برای تبدیل آن ها به فرصت هایی برای رشد و پیشرفت بوده است.

چالش های بین المللی

از سال ۲۰۰۷ میلادی، بانک ملی ایران مورد تحریم های گسترده ای از سوی ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد قرار گرفت که پیامدهای قابل توجهی بر فعالیت های بین المللی آن داشت. با این حال، در برخی موارد، این تحریم ها لغو شده اند؛ از جمله در سال ۲۰۱۳ که دادگاه عالی انگلیس تحریم های اعمال شده علیه این بانک از سوی دولت انگلیس را لغو کرد. همچنین در سال ۲۰۱۶، مقام های پولی هنگ کنگ محدودیت های نظارتی خود را از شعبه هنگ کنگ بانک ملی برداشتند.

پرونده «فیوچر بانک» (Future Bank) در بحرین، که با سرمایه گذاری مشترک بانک های ملی و صادرات ایران و بانک الأهلی متحد بحرین تأسیس شده بود، یکی از چالش های بین المللی پیچیده برای بانک ملی بود. این بانک در سال ۲۰۰۸ تحت تحریم های ایالات متحده قرار گرفت و در نهایت در سال ۲۰۱۵، دولت بحرین اداره آن را به دلیل ادعاهایی نظیر پولشویی و نقض تحریم ها، از سهامداران ایرانی سلب کرد. با این وجود، با پیگیری های مرکز امور حقوقی بین المللی معاونت حقوقی ریاست جمهوری، رأی داوری به نفع بانک ملی ایران و بانک صادرات ایران به مبلغ ۲۱۴ میلیون یورو توسط دادگاه تجدیدنظر شهر لاهه تأیید شد که یک موفقیت حقوقی بزرگ محسوب می شود.

حواشی و شفافیت

بانک ملی ایران در برخی مقاطع با حواشی و چالش هایی نیز مواجه بوده است. از جمله می توان به پرونده اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی اشاره کرد که محمودرضا خاوری، مدیرعامل وقت بانک ملی ایران، متهم ردیف دوم آن بود. این پرونده و فرار خاوری به کانادا، واکنش های گسترده ای را در جامعه و مجلس در پی داشت. همچنین، پرونده «المکاسب» که اسدالله امیر اصلانی، مدیرعامل وقت بانک ملی، در آن متهم ردیف اول بود، در نهایت با حکم دادگاه و تبرئه همه متهمان خاتمه یافت.

هشدارهای امنیتی

با گسترش فضای مجازی، همواره سوءاستفاده کنندگان با استفاده از نام و نشان تجاری بانک ملی، اقدام به کلاهبرداری مجازی می کنند. این روش ها شامل تشکیل گروه های مجازی با عنوان «سهام بانک ملی»، ادعای پرداخت وجه نقد بابت عضوگیری، و ایجاد تغییرات کوچک در آدرس های اصلی الکترونیکی بانک برای فریب کاربران است. بانک ملی بارها نسبت به چنین روش هایی از سوی کلاهبرداران هشدار داده و بر لزوم هوشیاری کاربران تأکید کرده است.

موفقیت های اخیر

بانک ملی ایران در سالیان اخیر نیز دستاوردهای قابل توجهی داشته است. در دوران شیوع ویروس کرونا، با مدیریت هوشمندانه و توسعه خدمات غیرحضوری، توانست ۷۸ درصد از تراکنش های خود را به صورت غیرحضوری انجام دهد و در کاهش مراجعات حضوری و حفظ سلامت جامعه نقش مؤثری ایفا کند. بیمارستان بانک ملی نیز با اجرای اقدامات مؤثر در راستای کاهش مداوم پیامدهای زیست محیطی و ارتقاء سلامت مردم، موفق به اخذ «گواهینامه بیمارستان سبز» از انجمن مدیریت سبز ایران شد که نشان دهنده تعهد این نهاد به پایداری محیط زیست است. توسعه خدمات و محصولات نوین، مانند کران کارت، نیز از دیگر موفقیت های اخیر بانک محسوب می شود.

چشم انداز آینده بانک ملی

بانک ملی ایران با اتکا به پیشینه درخشان و توانمندی های کنونی خود، چشم اندازی روشن برای آینده ترسیم کرده است. تمرکز بر توسعه بانکداری دیجیتال و بهره گیری از هوش مصنوعی در ارائه خدمات، از اولویت های اصلی این بانک است. استمرار در نوآوری، مشتری مداری و توسعه محصولات و خدمات متناسب با نیازهای روز جامعه، از جمله اهداف راهبردی بانک ملی است. این نهاد مالی متعهد به ایفای نقش پیشرو در اقتصاد ملی، حمایت از بخش های مولد و توسعه مسئولیت های اجتماعی خود برای ساختن آینده ای بهتر برای ایران است.

نتیجه گیری

بانک ملی ایران، فراتر از یک مؤسسه مالی، به عنوان یک نهاد ملی با ریشه های عمیق تاریخی، نقشی کلیدی در تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور ایفا کرده است. از زمان تأسیس آن در سال ۱۳۰۷ با هدف استقلال مالی و توسعه اقتصادی، تا امروز که به بزرگترین بانک جهان اسلام تبدیل شده، بانک ملی همواره در مسیر پیشرفت و نوآوری گام برداشته است. این بانک با سبد جامع خدمات ریالی و ارزی، پیشتازی در بانکداری الکترونیک، و تعهد بی وقفه به مسئولیت های اجتماعی، خود را به عنوان یک ستون محکم در اقتصاد و جامعه ایران تثبیت کرده است. با وجود چالش های داخلی و بین المللی، بانک ملی ایران با تکیه بر تجربه، تخصص و اعتماد مردم، به سوی افق های روشن تر گام برمی دارد و متعهد به ارائه بهترین خدمات و ایفای نقش سازنده در آینده ای درخشان برای کشور است.