دریافت مالیات از مهریه

در حال حاضر، مهریه بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم از پرداخت هرگونه مالیات معاف است. با این حال، طرحی در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است که در صورت تصویب و اجرایی شدن، مهریه های بیش از ۱۴ سکه را مشمول مالیات پلکانی خواهد کرد و هدف آن ساماندهی مهریه های سنگین و کاهش چالش های حقوقی مرتبط است. این تغییرات احتمالی تأثیرات قابل توجهی بر زوجین و نظام حقوقی کشور خواهد داشت.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زنان در قوانین شرعی و مدنی جمهوری اسلامی ایران، همواره کانون توجه بوده است. این حق مالی، که به محض جاری شدن عقد نکاح به ملکیت زوجه درمی آید، قابلیت تصرف کامل توسط ایشان را دارد. با این حال، طی دهه های اخیر، افزایش بی رویه مهریه های سنگین، به ویژه به صورت سکه، چالش های اجتماعی و حقوقی متعددی را در پی داشته است؛ از جمله افزایش پرونده های قضایی مرتبط با مهریه، زندانی شدن مردان به دلیل عدم توانایی در پرداخت، و دشواری زنان برای وصول حق قانونی خود. در واکنش به این مسائل، زمزمه ها و طرح هایی مبنی بر وضع مالیات بر مهریه مطرح شده که هدف آن، تعدیل و ساماندهی این پدیده اجتماعی است.

در این مقاله به تحلیل جامع و تخصصی وضعیت فعلی مهریه از منظر مالیاتی، بررسی طرح پیشنهادی جدید مجلس شورای اسلامی موسوم به «قانون جدید مالیات مهریه»، جزئیات مربوط به نرخ ها، نحوه محاسبه، مسئولیت پرداخت و زمان اجرای آن خواهیم پرداخت. همچنین، با تشریح تفاوت میان مالیات بر خود مهریه و مالیات بر نقل و انتقال اموال پس از تملک، تلاش می شود ابهامات موجود در این حوزه برای مخاطبان، اعم از زوجین در آستانه ازدواج، متاهلین، وکلا، و کارشناسان حقوقی برطرف گردد.

وضعیت فعلی: آیا در حال حاضر به مهریه مالیات تعلق می گیرد؟

یکی از پرسش های اساسی در حوزه حقوق خانواده و مالیات، این است که آیا مهریه مشمول مالیات می شود یا خیر. برای پاسخ به این پرسش، باید به صراحت قوانین موجود استناد کرد. در نظام حقوقی کنونی ایران، مهریه، فارغ از نوع و میزان آن، از پرداخت مالیات معاف است.

معافیت کامل مهریه طبق قانون

معافیت مالیاتی مهریه به صورت کامل و صریح در متن ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم جمهوری اسلامی ایران بیان شده است. این ماده قانونی به روشنی اعلام می دارد: جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف است. این بدان معناست که چه مهریه به صورت وجه نقد، سکه، طلا و جواهر (اموال منقول) تعیین شود و چه به صورت املاک، اراضی، یا خودرو (اموال غیرمنقول)، دریافت آن توسط زوجه مشمول هیچ گونه مالیاتی نیست.

این معافیت، بر خودِ «حق مالی مهریه» و «دریافت اولیه آن» توسط زوجه تاکید دارد و آن را از شمول مالیات بر درآمد یا سایر انواع مالیات خارج می سازد. هدف از این حکم قانونی، حمایت از حقوق مالی زن و تضمین استقلال مالی او در ابتدای زندگی مشترک یا پس از جدایی است.

تفاوت با مالیات بر نقل و انتقال

اهمیت دارد که میان «مالیات بر مهریه» و «مالیات بر نقل و انتقال اموال» تفاوت قائل شویم. در حالی که خود مهریه معاف از مالیات است، اما معاملاتی که پس از تملک مهریه توسط زوجه صورت می گیرد، می تواند مشمول قوانین مالیاتی مربوط به خود باشد. به عبارت دیگر، زمانی که مهریه به ملکیت زن درمی آید و او قصد دخل و تصرفی فراتر از صرف دریافت آن داشته باشد، وضعیت مالیاتی می تواند متفاوت گردد:

• اگر مهریه به صورت سکه دریافت شود و زوجه پس از تملک، اقدام به فروش آن سکه ها نماید، این فروش می تواند تحت شرایط خاص و بر اساس حجم معاملات، مشمول «مالیات بر درآمد حاصل از فروش سکه» شود. البته این موضوع در مورد سکه هایی که از بانک مرکزی خریداری می شوند نیز صدق می کند و مرتبط با مهریه بودن یا نبودن سکه، در این مرحله تفاوتی ایجاد نمی کند و معیار، صرفاً حجم و ماهیت معامله است.
• چنانچه مهریه شامل اموال غیرمنقول مانند ملک یا خودرو باشد و زوجه پس از دریافت، قصد فروش یا انتقال مجدد آن را داشته باشد، مالیات های مربوط به «نقل و انتقال ملک» یا «نقل و انتقال خودرو» بر اساس قوانین مربوطه اعمال خواهد شد. این مالیات ها، به فرآیند انتقال مالکیت تعلق می گیرند و نه به اصل مهریه.

بنابراین، در حال حاضر، هیچ گونه «مالیات بر مهریه» به عنوان یک حق مالی اولیه وجود ندارد. هرگونه مالیاتی که ممکن است در ذهن عموم مطرح شود، عمدتاً به مراحل بعدی استفاده و انتقال اموال دریافتی به عنوان مهریه مرتبط است.

قانون جدید مالیات مهریه ۱۴۰۴: طرحی برای کاهش چالش ها

با وجود معافیت کامل مهریه از مالیات در قوانین فعلی، تحولات اجتماعی و حقوقی اخیر، به ویژه افزایش پرونده های مهریه و چالش های ناشی از آن، موجب شده است که طرحی برای وضع مالیات بر مهریه در مجلس شورای اسلامی مطرح گردد. این طرح که با هدف ساماندهی به وضعیت مهریه ها تدوین شده، می تواند تغییرات چشمگیری را در آینده این حوزه به ارمغان آورد.

چرایی تدوین طرح

تدوین و طرح قانون جدید مالیات مهریه ناشی از مجموعه ای از مشکلات و معضلات اجتماعی و قضایی است که در سالیان اخیر نمود بیشتری یافته است. اصلی ترین دلایل این رویکرد عبارتند از:

1. مشکلات ناشی از مهریه های سنگین: تعیین مهریه های بسیار بالا، به ویژه مهریه هایی که به صورت تعداد کثیر سکه تعیین می شوند، اغلب به حبس مردان بدهکار مهریه منجر شده است. این امر نه تنها مشکلات عدیده ای برای خانواده ها ایجاد می کند، بلکه بار سنگینی را نیز بر دوش سیستم قضایی و سازمان زندان ها می گذارد.
2. اهداف قوه قضائیه و مجلس برای ساماندهی: قوه قضائیه و نمایندگان مجلس، با هدف کاهش آمار طلاق و همچنین تعدیل و منطقی سازی مهریه، به دنبال راهکارهایی برای کنترل این پدیده هستند. وضع مالیات بر مهریه، به عنوان یک ابزار بازدارنده، می تواند زوجین را به سمت تعیین مهریه های متعارف تر سوق دهد.
3. تسریع روند وصول مهریه برای زنان: در کنار جنبه بازدارندگی، این طرح می تواند به عنوان یک راهکار برای تسریع وصول مهریه برای زنان نیز مطرح شود. با کاهش مهریه های سنگین و مشخص شدن چارچوب مالیاتی، شاید روند رسیدگی به پرونده ها ساده تر و سریع تر گردد.

این طرح در پی آن است که با ایجاد یک سازوکار مالیاتی، انگیزه های تعیین مهریه های غیرمنطقی را کاهش داده و در نتیجه، از بروز مشکلات بعدی پیشگیری کند.

وضعیت کنونی طرح در مجلس

بر اساس آخرین اطلاعات موجود، طرح «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» که به طور غیررسمی با عنوان «قانون جدید مالیات مهریه» شناخته می شود، هنوز به صورت قانون قطعی به تصویب نهایی نرسیده و اجرایی نشده است. این طرح در مراحل بررسی و کارشناسی در مجلس شورای اسلامی قرار دارد و احتمالاً نیازمند بحث و بررسی های بیشتر، اصلاحات و توافق نهایی بین نهادهای ذی ربط است.

اهمیت دارد که زوجین و فعالان حقوقی همواره آخرین وضعیت این طرح را از طریق مراجع رسمی دنبال کنند، چرا که هرگونه تغییر در مفاد آن یا زمان تصویب نهایی، می تواند تأثیرات گسترده ای بر حقوق و تکالیف مالیاتی آن ها داشته باشد. تا زمان تصویب و ابلاغ رسمی، کماکان ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم حاکم است و مهریه از مالیات معاف خواهد بود.

مزایا و معایب طرح پیشنهادی

همانند هر طرح قانونی دیگری، پیشنهاد وضع مالیات بر مهریه نیز دارای موافقان و مخالفانی است که هر یک از دیدگاه خود، به بررسی مزایا و معایب آن می پردازند:

1. از دیدگاه موافقان:
   • کاهش مهریه های غیرمنطقی: مهم ترین مزیت این طرح، ایجاد بازدارندگی در برابر تعیین مهریه های بسیار سنگین است. با علم به اینکه بخش قابل توجهی از مهریه باید به عنوان مالیات پرداخت شود، زوجین به سمت توافق بر ارقام واقع بینانه تر سوق می یابند.
   • حل مشکلات اجتماعی و قضایی: کاهش مهریه های سنگین، به طور مستقیم به کاهش آمار زندانیان مهریه، کاهش حجم پرونده های قضایی در دادگاه های خانواده و بهبود وضعیت اجتماعی مرتبط با این موضوع کمک می کند.
   • شفافیت مالی: وضع مالیات می تواند به شفافیت بیشتر در ثبت و تعیین مهریه منجر شود.
2. از دیدگاه مخالفان:
   • محدود شدن حقوق زنان: برخی منتقدان معتقدند که این طرح می تواند ابزار حمایتی و اهرمی که مهریه برای زنان در مواقع بحرانی (مانند طلاق) فراهم می کند را تضعیف نماید. در شرایطی که زنان در ایران اغلب از حق طلاق بی قید و شرط برخوردار نیستند، مهریه به عنوان پشتوانه مالی و ابزاری برای احقاق حقوق، اهمیت بالایی دارد.
   • فشار مالی بر زوجین: پرداخت مالیات، به ویژه برای مهریه های با تعداد سکه بالا، می تواند فشار مالی قابل توجهی را در ابتدای زندگی مشترک بر زوجین تحمیل کند که ممکن است با اهداف تشکیل خانواده در تضاد باشد.
   • عدم تناسب با وضعیت اقتصادی: تعیین نرخ های مالیاتی ثابت بدون در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی و توان مالی زوجین، ممکن است ناعادلانه باشد.

این دیدگاه های متفاوت نشان می دهد که تصمیم گیری نهایی در خصوص تصویب و اجرای این طرح، نیازمند بررسی دقیق و همه جانبه ابعاد مختلف آن است تا بتواند ضمن حل مشکلات موجود، به حقوق و مصالح تمامی ذی نفعان نیز توجه نماید.

جزئیات طرح مالیات بر مهریه (در صورت اجرایی شدن)

در صورتی که طرح پیشنهادی قانون مالیات بر مهریه به تصویب نهایی و مرحله اجرا برسد، جزئیات و نحوه اعمال آن برای زوجین از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. این طرح، یک رویکرد پلکانی را برای اخذ مالیات مهریه پیش بینی کرده است.

میزان مالیات مهریه: جدول پلکانی نرخ ها

بر اساس طرح پیشنهادی، نرخ مالیات بر مهریه به صورت پلکانی و متناسب با تعداد سکه های تعیین شده، محاسبه خواهد شد. این جدول نرخ ها با هدف اعمال عدالت و تفکیک مهریه های متعارف از مهریه های سنگین، طراحی شده است:

میزان مهریه (تعداد سکه)	نرخ مالیات (از ارزش روز مهریه)
تا ۱۴ سکه	معافیت کامل از مالیات
۱۵ تا ۱۰۰ سکه	۱.۱ درصد
۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه	۲ درصد
بیش از ۲۰۰ سکه	۱۵ درصد

طبق طرح پیشنهادی، مهریه تا سقف ۱۴ سکه تمام بهار آزادی، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود و این معافیت، با هدف حمایت از زوجین و مهریه های متعارف در نظر گرفته شده است.

این جدول نشان می دهد که با افزایش تعداد سکه های مهریه، نرخ مالیات نیز به صورت تصاعدی افزایش می یابد تا انگیزه برای تعیین مهریه های بسیار سنگین کاهش یابد.

نحوه محاسبه مالیات مهریه: با مثال های کاربردی

برای درک بهتر نحوه محاسبه مالیات مهریه، لازم است فرمول کلی و چند مثال کاربردی را بررسی کنیم. اساس محاسبه، ارزش روز مهریه (معمولاً سکه) و نرخ مالیاتی است که بر اساس جدول پلکانی تعیین می شود.

فرمول کلی:

مالیات مهریه = (ارزش کل مهریه به تومان × نرخ مالیات) ÷ ۱۰۰

مثال ۱: محاسبه برای ۵۰ سکه (درصد ۱.۱)

فرض کنید مهریه ۵۰ سکه تمام بهار آزادی است و ارزش هر سکه در زمان عقد، ۵۰ میلیون تومان باشد.

1. ارزش کل مهریه: ۵۰ سکه × ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۲,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
2. نرخ مالیات (از جدول): برای ۱۵ تا ۱۰۰ سکه، نرخ ۱.۱ درصد است.
3. مالیات قابل پرداخت: (۲,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۱.۱) ÷ ۱۰۰ = ۲۷,۵۰۰,۰۰۰ تومان

مثال ۲: محاسبه برای ۱۵۰ سکه (درصد ۲)

فرض کنید مهریه ۱۵۰ سکه تمام بهار آزادی است و ارزش هر سکه در زمان عقد، ۵۰ میلیون تومان باشد.

1. ارزش کل مهریه: ۱۵۰ سکه × ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۷,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
2. نرخ مالیات (از جدول): برای ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه، نرخ ۲ درصد است.
3. مالیات قابل پرداخت: (۷,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۲) ÷ ۱۰۰ = ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان

مثال ۳: محاسبه برای ۳۰۰ سکه (درصد ۱۵)

فرض کنید مهریه ۳۰۰ سکه تمام بهار آزادی است و ارزش هر سکه در زمان عقد، ۵۰ میلیون تومان باشد.

1. ارزش کل مهریه: ۳۰۰ سکه × ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۱۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
2. نرخ مالیات (از جدول): برای بیش از ۲۰۰ سکه، نرخ ۱۵ درصد است.
3. مالیات قابل پرداخت: (۱۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۱۵) ÷ ۱۰۰ = ۲,۲۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان

نحوه محاسبه ارزش روز مهریه های غیر سکه

در صورتی که مهریه، اقلامی غیر از سکه (مانند ملک، وجه نقد، خودرو، یا سایر اموال) باشد، نحوه محاسبه ارزش روز آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است:

• ملک: ارزش روز ملک معمولاً بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری یا قیمت های عرفی بازار که توسط مراجع ذی صلاح اعلام می شود، تعیین می گردد. دفاتر اسناد رسمی از جدول ارزش معاملاتی املاک و سایر ضوابط قانونی برای این منظور بهره می برند.
• وجه نقد: اگر مهریه به صورت وجه نقد (ریال یا ارز خارجی) تعیین شده باشد، ارزش آن مستقیماً همان مبلغ اسمی است. در مورد ارز خارجی، نرخ برابری آن در روز ثبت عقد ملاک خواهد بود.
• خودرو: ارزش روز خودرو بر اساس قیمت بازار و مدل خودرو در زمان ثبت عقد محاسبه می شود. نرخ نامه کارشناسی شرکت های خودروسازی یا کانون کارشناسان رسمی می تواند مبنا قرار گیرد.

اهمیت دارد که تمامی این محاسبات با دقت و بر اساس مستندات رسمی صورت پذیرد تا از بروز اختلافات آتی جلوگیری شود.

مالیات مهریه بر عهده کیست؟

یکی از نکات کلیدی و بحث برانگیز در طرح مالیات بر مهریه، تعیین مسئول پرداخت این مالیات است. بر خلاف بسیاری از مالیات ها که معمولاً بر عهده یک طرف (مانند فروشنده یا خریدار) قرار می گیرد، این طرح رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته است.

بر اساس طرح پیشنهادی، مسئولیت پرداخت مالیات مهریه به صورت مشترک بر عهده زوجین (زن و مرد) خواهد بود. این تقسیم مسئولیت به معنای پرداخت ۵۰-۵۰ درصد از مبلغ مالیات توسط هر یک از طرفین عقد است.

دلایل و توجیه این تقسیم مسئولیت در طرح:

1. تعدیل فشار مالی: با تقسیم مالیات بین زوجین، از تحمیل بار مالی سنگین به یک طرف جلوگیری می شود. این رویکرد به ویژه در ابتدای زندگی مشترک که زوجین ممکن است با محدودیت های مالی مواجه باشند، می تواند سازنده باشد.
2. ایجاد مسئولیت مشترک: این تقسیم مسئولیت، زوجین را به صورت مشترک در فرآیند تعیین مهریه و تبعات مالی آن درگیر می کند. با آگاهی از اینکه هر دو طرف ملزم به پرداخت بخشی از مالیات هستند، انتظار می رود که در تعیین میزان مهریه، احتیاط و واقع بینی بیشتری به خرج دهند.
3. پیشگیری از مهریه های سنگین: اصلی ترین توجیه این تقسیم مسئولیت، تقویت هدف اصلی طرح یعنی کاهش مهریه های غیرمنطقی و سنگین است. زمانی که هر دو طرف می دانند که باید سهمی از این مالیات را بپردازند، احتمالاً به توافقی دست خواهند یافت که هم با توانایی های مالی آن ها سازگار باشد و هم از پرداخت مالیات های گزاف جلوگیری کند.

این رویکرد، در تلاش است تا با ایجاد یک تعادل در مسئولیت های مالی، به اهداف کلان طرح که همان کاهش چالش های اجتماعی و قضایی مرتبط با مهریه است، دست یابد.

زمان پرداخت مالیات مهریه

مبحث زمان پرداخت مالیات مهریه، در صورت اجرایی شدن قانون جدید، از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ چرا که به صورت مستقیم بر فرآیند ثبت ازدواج و دریافت اسناد مربوطه تأثیر می گذارد.

بر اساس مفاد طرح پیشنهادی، زمان پرداخت مالیات مهریه، هنگام ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی (دفاتر ازدواج) تعیین شده است. این بدان معناست که زوجین، پس از توافق بر میزان مهریه و پیش از ثبت نهایی عقدنامه، ملزم به پرداخت مالیات متعلقه (در صورت شمول) خواهند بود.

شرط دریافت سند ازدواج پس از پرداخت مالیات:

یکی از مهم ترین سازوکارهای اجرایی این طرح، این است که دریافت سند ازدواج (یا رونوشت آن) منوط به پرداخت مالیات مهریه خواهد بود. به عبارت دیگر، تا زمانی که مالیات مربوطه (در صورت لزوم) توسط زوجین پرداخت نشود، دفترخانه مجاز به صدور سند رسمی ازدواج نخواهد بود. این اقدام، ضمانت اجرایی قوی برای وصول مالیات در نظر گرفته شده است.

وضعیت مهریه های اقساطی: آیا مالیات یکجا دریافت می شود؟

در خصوص مهریه هایی که به صورت اقساطی یا عندالاستطاعه تعیین می شوند، طرح پیشنهادی صراحتاً بیان می دارد که حتی در این موارد نیز، مالیات مربوط به مهریه باید به صورت یکجا و در همان زمان ثبت عقد پرداخت شود. این موضوع به دلیل ماهیت مالیات بر ثبت مهریه است که به اصل توافق و ثبت آن تعلق می گیرد، نه به زمان وصول مهریه توسط زوجه. بنابراین، تفاوتی نمی کند که مهریه عندالمطالبه، عندالاستطاعه یا اقساطی باشد؛ ملاک، صرفاً ارزش کل مهریه در زمان عقد و نرخ های مالیاتی مربوطه است.

این رویکرد، شفافیت و سادگی را در فرآیند وصول مالیات تضمین می کند، اما ممکن است برای زوجینی که مهریه سنگین تعیین کرده اند و قصد پرداخت اقساطی آن را دارند، فشار مالی اولیه بیشتری ایجاد کند.

پیامدهای عدم پرداخت مالیات مهریه (در صورت تصویب قانون جدید)

در صورتی که طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه به قانون تبدیل و اجرایی شود، عدم رعایت مفاد آن و عدم پرداخت مالیات متعلقه، تبعات حقوقی و اداری مشخصی را برای زوجین به همراه خواهد داشت. این پیامدها، به عنوان اهرم های اجرایی برای تضمین وصول مالیات، در نظر گرفته شده اند.

اصلی ترین پیامدهای عدم پرداخت مالیات مهریه عبارتند از:

1. عدم امکان دریافت سند ازدواج: همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، بر اساس طرح پیشنهادی، صدور و تحویل سند رسمی ازدواج به زوجین، منوط به پرداخت مالیات مربوط به مهریه (در صورت شمول) است. در نتیجه، عدم پرداخت مالیات، به معنای عدم امکان دریافت سند ازدواج خواهد بود. نداشتن سند ازدواج رسمی، خود می تواند مشکلات عدیده ای را در زندگی مشترک و اثبات رابطه زوجیت در مراجع مختلف ایجاد کند.
2. محدودیت در طرح دعاوی مرتبط با مهریه و سایر حقوق خانواده: یکی دیگر از تبعات مهم، احتمال محدودیت در طرح دعاوی حقوقی و قضایی است. در صورت عدم وجود سند ازدواج رسمی یا ثبت ناقص آن (به دلیل عدم پرداخت مالیات)، ممکن است زوجین با چالش هایی در مراجع قضایی مواجه شوند. این چالش ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
   • عدم امکان مطالبه مهریه: بدون سند ازدواج رسمی که مهریه در آن ثبت شده باشد و مالیات آن پرداخت گردیده باشد، اثبات و مطالبه مهریه در دادگاه ها با مشکلات جدی روبه رو خواهد شد.
   • عدم امکان طرح دعاوی طلاق: هرچند طلاق حق قانونی است، اما برای ثبت رسمی طلاق و بسیاری از فرآیندهای مرتبط با آن، وجود سند ازدواج رسمی ضروری است.
   • محدودیت در سایر دعاوی خانواده: دعاوی مرتبط با نفقه، حضانت، و سایر حقوق و تکالیف زناشویی نیز ممکن است تحت تأثیر عدم وجود سند ازدواج رسمی قرار گیرد.

این پیامدها، با هدف ایجاد انگیزه قوی برای زوجین جهت رعایت قانون و پرداخت مالیات مهریه طراحی شده اند. بنابراین، آگاهی از این تبعات برای تمامی افراد در آستانه ازدواج یا درگیر با پرونده های حقوقی مهریه، از اهمیت بالایی برخوردار است.

سوالات متداول (FAQ)

آیا مهریه هایی که قبل از تصویب این قانون ثبت شده اند، مشمول مالیات می شوند؟

خیر. بر اساس اصول حقوقی، قوانین مالیاتی عطف به ماسبق نمی شوند، مگر اینکه به صراحت در متن قانون ذکر شده باشد. کارشناسان حقوقی معتقدند مهریه هایی که قبل از تصویب و اجرایی شدن طرح مالیات بر مهریه در دفاتر اسناد رسمی ثبت شده اند، مشمول این قانون نخواهند شد و همچنان بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم از مالیات معاف هستند.

مالیات بر مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چه تفاوتی دارد؟

از منظر طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه، تفاوتی بین مهریه عندالمطالبه (که زن هر زمان بخواهد می تواند آن را مطالبه کند) و مهریه عندالاستطاعه (که پرداخت آن مشروط به توانایی مالی مرد است) وجود ندارد. مالیات، بر اساس ارزش کل مهریه در زمان ثبت عقد و به صورت یکجا اخذ خواهد شد، فارغ از اینکه نحوه پرداخت آن در آینده چگونه باشد.

اگر مهریه وجه نقد باشد، چگونه مالیات آن محاسبه می شود؟

در صورتی که مهریه به صورت وجه نقد (ریال یا ارز خارجی) تعیین شده باشد، ارزش آن همان مبلغ اسمی یا معادل ریالی آن (برای ارز خارجی) در زمان ثبت عقد خواهد بود. سپس این مبلغ به معادل سکه تبدیل شده و بر اساس جدول پلکانی نرخ ها، مالیات مربوطه محاسبه می شود. ملاک در این تبدیل، نرخ روز سکه در زمان عقد است.

چگونه می توان از آخرین تغییرات و وضعیت اجرایی شدن این قانون مطلع شد؟

برای اطلاع از آخرین تغییرات و وضعیت اجرایی شدن طرح مالیات بر مهریه، توصیه می شود به وب سایت رسمی مجلس شورای اسلامی، روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، یا خبرگزاری های معتبر و منابع حقوقی رسمی مراجعه کنید. همچنین، مشورت با وکلا و کارشناسان حقوقی خانواده می تواند اطلاعات به روز و دقیق تری را در این زمینه فراهم آورد.

آیا قانون جدید بر مهریه های غیر سکه (مثل ملک یا خودرو) هم تأثیر دارد؟

بله، طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه شامل تمامی انواع مهریه، اعم از سکه، وجه نقد، ملک، خودرو و سایر اموال منقول و غیرمنقول می شود. در این موارد، ارزش روز آن اموال در زمان ثبت عقد محاسبه شده و سپس بر اساس نرخ های پلکانی (با تبدیل به معادل سکه یا ارزش ریالی)، مالیات مربوطه اعمال خواهد شد.

نتیجه گیری و توصیه های نهایی

دریافت مالیات از مهریه، به عنوان یک موضوع نوظهور و چالش برانگیز در نظام حقوقی و اجتماعی ایران، در حال حاضر در مرحله طرح و بررسی در مجلس شورای اسلامی قرار دارد و هنوز به قانون قطعی تبدیل نشده است. در وضعیت کنونی، طبق ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، مهریه به صورت کامل از پرداخت مالیات معاف است و مالیات تنها شامل نقل و انتقال اموالی می شود که پس از تملک مهریه توسط زوجه، مورد معامله قرار می گیرند.

با این حال، طرح پیشنهادی جدید، که با هدف کاهش معضلات ناشی از مهریه های سنگین و ساماندهی پرونده های قضایی تدوین شده، یک نظام مالیاتی پلکانی را برای مهریه های بیش از ۱۴ سکه پیش بینی می کند. در صورت تصویب این طرح، زوجین ملزم خواهند بود که در زمان ثبت عقدنامه، مالیات متعلقه را به صورت مشترک (۵۰-۵۰) پرداخت نمایند و عدم پرداخت آن، می تواند منجر به عدم دریافت سند ازدواج و محدودیت در طرح دعاوی حقوقی شود.

برای تمامی افراد، به ویژه زوجین در آستانه ازدواج، ضروری است که با آگاهی کامل از وضعیت قانونی فعلی و تحولات احتمالی آینده، در خصوص تعیین مهریه تصمیم گیری نمایند. توصیه اکید می شود که پیش از هرگونه اقدام، با وکلای متخصص در امور خانواده و مشاوران حقوقی مشورت گردد تا با درک صحیح از تمامی ابعاد حقوقی و مالی، انتخاب های آگاهانه و منطقی صورت گیرد. اطلاع رسانی شفاف و صحیح در این حوزه، کلید کاهش ابهامات و پیشگیری از مشکلات آتی است.